Καταργούνται, μεταξύ άλλων, Εθνικό Χωροταξικό και Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια
Μια μεταρρύθμιση του συστήματος χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού
εναρμονισμένη με τις fast track επιταγές του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου
Δημοσιονομικής Στρατηγικής ετοίμασε το...
υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ).
Η πρόταση, η οποία διαβιβάστηκε προ ημερών στους φορείς των πολεοδόμων,
των αρχιτεκτόνων, των μηχανικών, των βιομηχάνων κλπ. για διαβούλευση,
αλλάζει τον χωρικό σχεδιασμό τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο.
Ειδικότερα, το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου
Ανάπτυξης το οποίο έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για τη Διοίκηση καταργείται
και ενσωματώνεται σε ένα κείμενο αρχών πολιτικής χωρικής οργάνωσης το
οποίο θα «παντρεύει» το χωρικό και το αναπτυξιακό μοντέλο.
Το νέο αυτό κείμενο θα αποτελεί απλώς πολιτική δέσμευση. Το ισχύον
εθνικό χωροταξικό θα συνεχίσει να ισχύει έως ότου ενσωματωθεί στη νέα
πράξη.
Δεσμευτικό χαρακτήρα για τον δημόσιο τομέα θα έχουν τα Ειδικά Πλαίσια
Χωρικής Οργάνωσης, τα οποία θα αντικαταστήσουν τα Ειδικά Πλαίσια
Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης.
Τα Περιφερειακά Χωροταξικά θα καταρτίζονται πλέον από την Αποκεντρωμένη
Διοίκηση και όχι από το ΥΠΕΚΑ. Θα δίνουν, όπως αναφέρει η πρόταση του
υπουργείου, «κατευθύνσεις για τομείς ή κατηγορίες χώρου», θα είναι
δεσμευτικά για τον δημόσιο τομέα και τα υποκείμενα σχέδια και «άμεσα
εφαρμόσιμα για έργα και δράσεις περιφερειακής εμβέλειας». Επίσης θα
περιλαμβάνουν ειδικές κατευθύνσεις για τα μεγάλα αστικά κέντρα της
Περιφέρειας.
Ακόμη, καταργούνται τα υπό θεσμοθέτηση Ρυθμιστικά σχέδια Ιωαννίνων,
Πάτρας, Βόλου, Λάρισας και Ηρακλείου. Όσο για το Ρυθμιστικό της Αττικής -
είναι έτοιμο και το σχέδιο νόμου αναμενόταν να πάει προς ψήφιση στη
Βουλή ως το τέλος του έτους - τελικά αντικαθίσταται από το Μητροπολιτικό
Πλαίσιο Χωρικής Οργάνωσης Αθήνας - Αττικής το οποίο θα έχει
κατευθυντήριο χαρακτήρα και θα εγκρίνεται με ΚΥΑ και όχι με νόμο. Τα
ρυθμιστικά σχέδια έχουν σήμερα δεσμευτικό χαρακτήρα για τη Διοίκηση.
Το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης θα ενσωματωθεί στο Περιφερειακό
Πλαίσιο Κεντρικής Μακεδονίας ως ειδικό τμήμα. Θα εγκρίνεται ως
περιφερειακό πλαίσιο (δηλαδή με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος ή
απόφαση Γεν. Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης), αλλά ακόμη δεν έχει
οριστικοποιηθεί ο φορέας κατάρτισής του. Στα περιφερειακά πλαίσια θα
ενσωματώνονται και τα ρυθμιστικά σχέδια των μικρών πόλεων.
Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) μετατρέπονται σε Τοπικά (ή Δημοτικά)
Πλαίσια Χωρικής Οργάνωσης και δεν θα έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα ούτε για
τη διοίκηση ούτε για τους πολίτες όπως τα ΓΠΣ. Οπως αναφέρεται στην
πρόταση του ΥΠΕΚΑ, θα περιλαμβάνουν «κατευθύνσεις για την οργάνωση του
χώρου σε επίπεδο Καλλικράτειου δήμου. Σε ειδικές περιπτώσεις θα μπορεί
να είναι διαδημοτικά (π. χ. πολεοδομικά συγκροτήματα που τυχόν
συμπεριλαμβάνουν περισσότερους του ενός Καλλικράτειους δήμους) ή
υποδημοτικό (π.χ. σε Καλλικράτειο δήμο, ο οποίος περιλαμβάνει και άλλα
νησιά θα μπορεί να εκπονείται χωριστό πλαίσιο για κάθε νησί)».
Τα τοπικά πλαίσια θα καταρτίζονται από τον δήμο ή από ομάδα δήμων και θα
εγκρίνονται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ή
του Περιφερειάρχη. Σήμερα, σύμφωνα με τη νομοθεσία απαγορεύεται η
έκδοση οικοδομικών αδειών για χρήσεις που δεν είναι συμβατές με το
εγκεκριμένο ΓΠΣ.
Οι πολεοδομικές μελέτες αλλάζουν όνομα. Στην πρόταση ονομάζονται Σχέδια
χρήσεων γης ή Σχέδια τοπικών ρυθμίσεων. Ωστόσο οι συντάκτες της
σημειώνουν ότι «θα αναζητηθεί ο κατάλληλος τίτλος αν υιοθετηθεί το
σενάριο αυτό».
Οπως αναφέρεται, «θα υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων σχεδίων
ανάλογα με την περιοχή εφαρμογής: Περιοχή εκτός σχεδίου, επέκταση
σχεδίου πόλης, αναθεώρηση Σχεδίου Πόλης, οργανωμένος υποδοχέας.
πολεοδόμηση οικισμού. Σε κάθε περίπτωση θα περιλαμβάνουν σχέδιο χρήσεων
γης, όρους και περιορισμούς δόμησης, μαζί με άλλα στοιχεία που θα
απορρέουν από τις ειδικότερες ανάγκες της περιοχής εφαρμογής». Τα σχέδια
θα εκπονούνται από τους δήμους.
Το ρυμοτομικό σχέδιο θα εκπονείται από τον δήμο με απόφαση Περιφερειάρχη
ή Δημάρχου σε επόμενο στάδιο ως αυτοτελής πράξη και συγχωνεύεται σε
αυτό η Πράξη Εφαρμογής.
Στόχος του ΥΠΕΚΑ, όπως τονίζεται στην πρόταση της μεταρρύθμισης, είναι η
εξοικονόμηση πόρων, η απλοποίηση των διαδικασιών και η ενθάρρυνση της
επιχειρηματικότητας, δεδομένων των οικονομικών συνθηκών. Μάλιστα,
επισημαίνεται ότι «αντικείμενο της μεταρρύθμισης είναι η επεξεργασία
ενός νέου συστήματος σχεδιασμού, που θα ανταποκρίνεται στις τρέχουσες
ανάγκες της χώρας, περιλαμβανομένων των αναπτυξιακών επενδύσεων» ενώ
ταυτόχρονα θα εξασφαλίζει, όπως υποστηρίζουν οι συντάκτες της πρότασης,
και την περιβαλλοντική προστασία.
Για την ολοκλήρωση του νέου συστήματος σχεδιασμού, σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ
είναι αναγκαία η μεταρρύθμιση και της νομοθεσίας περί εκτός σχεδίου
δόμησης, μια νέα κωδικοποίηση των κατηγοριών χρήσεων γης, των εισφορών
σε γη και η βελτίωση των τρόπων πολεοδόμησης με ιδιωτική πρωτοβουλία.
Οι φορείς στους οποίους έχει κοινοποιηθεί το κείμενο των προτάσεων θα
πρέπει να διατυπώσουν τις απόψεις τους έως την ερχόμενη Τρίτη ώστε να
αξιολογηθούν και να ενσωματωθούν _ «εάν αυτό κριθεί απαραίτητο» όπως
αναφέρει σε σχετική επιστολή του ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ.
Στ. Καλαφάτης - στην τελική πρόταση.
Η ισχύουσα νομοθεσία
Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 128
Α/03.07.2008): προσδιορίζονται οι βασικές προτεραιότητες και
στρατηγικές κατευθύνσεις για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη του
εθνικού χώρου.
Ειδικά Χωροταξικά (για υδατοκαλλιέργειες, τουρισμό, βιομηχανίας,
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Καταστημάτων Κράτησης): Με αυτά
εξειδικεύονται ή συμπληρώνονται οι κατευθύνσεις του Γενικού Πλαισίου
Χωροταξικού Σχεδιασμού που αφορούν την ανάπτυξη και οργάνωση του εθνικού
χώρου για συγκεκριμένους τομείς ή κλάδους παραγωγικών δραστηριοτήτων
Περιφερειακά χωροταξικά: καταρτίζονται για κάθε περιφέρεια της χώρας και
αποτελούν σύνολα κειμένων ή και διαγραμμάτων με τα οποία μεταξύ άλλων
προσδιορίζονται, με προοπτική δεκαπέντε ετών, οι βασικές
προτεραιότητες και οι στρατηγικές επιλογές για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη
του χώρου στο επίπεδο της περιφέρειας.
Ρυθμιστικά Αθήνα και Θεσσαλονίκης: αποτελούν το σύνολο των στόχων, των
κατευθύνσεων, των προγραμμάτων και των μέτρων που προβλέπονται ως
αναγκαία για τη χωροταξική και πολεοδομική οργάνωση, στα πλαίσια των
πενταετών προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ): θέτουν κανόνες για την οργάνωση και
λειτουργία των πόλεων. Στα ΓΠΣ ορίζονται χρήσεις γης, μπαίνουν όροι και
περιορισμοί δόμησης, οριοθετούντια περιοχές προστασίας, ζώνες
παραγωγικών δραστηριοτήτων κλπ.
Πολεοδομικές Μελέτες - ρυμοτομικά σχέδια: Για την πολεοδόμηση ορισμένης
περιοχής απαιτείται πολεοδομική μελέτη, η οποία πρέπει να εναρμονίζεται
με τις κατευθύνσεις του ΓΠΣ και καθορίζει ειδικούς όρους δόμησης,
κοινόχρηστους και δομήσιμους χώρους και επιτρεπόμενες χρήσεις σε ζώνη
του οικισμού κλπ.
Πράξεις εφαρμογής: εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης πραγματοποιείται
με τη σύνταξη πράξεων εφαρμογής. Αυτές καθορίζουν τα τμήματα που
αφαιρούνται από κάθε ιδιοκτησία για εισφορά γης, τα τμήματα που
μετατρέπονται σε χρηματική εισφορά, προσδιορίζουν τα τμήματα που
ρυμοτομούνται για κοινόχρηστους χώρους κλπ....
