Λίγο πριν από την ανακοίνωση των βαθμολογικών επιδόσεων των υποψηφίων στις Πανελλαδικές...
Εξετάσεις και η αγωνία μαζί με τον προβληματισμό για τις επιλογές σπουδών και επαγγέλματος, όπως θα αποτυπωθούν στο μηχανογραφικό δελτίο, περισσεύουν.
Αλλωστε είναι αλήθεια ότι πάει ο καιρός που το πτυχίο αποτελούσε το φετίχ για την επαγγελματική αποκατάσταση και τροφοδοτούσε υψηλές προσδοκίες κοινωνικής ανόδου στους νέους από τις λαϊκές τάξεις και χαμηλά οικονομικά στρώματα. Από τη δεκαετία του '90 η αγορά εργασίας υπαγορεύει σκληρούς όρους και κλείνει τις πόρτες δουλειάς σε χιλιάδες νέους πτυχιούχους. Η εγγύηση μιας σταθερής εργασίας και αμοιβής έχει γίνει ένα "είδος υπό εξαφάνιση", ειδικότερα στην εποχή του ΔΝΤ.
1ο - 2ο πεδίο: Μετά τη στολή ο... μαυροπίνακας
Οι υποψήφιοι γνωρίζουν ότι μέχρι τώρα μετά τα τμήματα των ενστόλων ο... μαυροπίνακας του Δημοτικού Σχολείου ήταν η καλύτερη λύση. Παρά τις θετικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων, το επάγγελμα του δασκάλου αποτελεί σταθερή αξία, παρά τις χαμηλές αποδοχές που είναι περίπου το 50% του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο δάσκαλος, συμβάλλοντας στη μόρφωση και διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών, αποτελεί πρότυπο για τις επαγγελματικές τους επιλογές. Αυτό επιβεβαιώνεται και από διεθνείς έρευνες στις οποίες αποτυπώνεται ότι οι μαθητές, μετά τα επαγγέλματα του θεάματος και του "φαίνεσθαι" (ποδοσφαιριστές, καλλιτέχνες κ.ά.) και τα ιατρικά, στρέφονται προς το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.
Από το 2001-02 έχουν θετικές προοπτικές καθώς η παραγωγή πτυχιούχων είναι περίπου 1.150-1.350 άτομα, ενώ διορίζονται πάνω από 2.000. Άλλοι 3.500-4.000 απαιτούνται ετησίως ως αναπληρωτές. Αναφερόμασταν στο πλέον περιζήτητο επάγγελμα σήμερα στην Ελλάδα, τους δασκάλους, που η ταχύτητα απορρόφησής τους από τη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση είναι αστρονομική: πρόσληψη εντός ολίγων εβδομάδων!
Ωστόσο, η πολιτική λιτότητας για την εκπαίδευση και η μείωση των διορισμών προκαλεί ποικίλες παρενέργειες. Ήδη τα δύο τελευταία χρόνια οι διορισμοί στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση μειώθηκαν στα 2.500 άτομα. Και φέτος συρρικνώθηκαν σε 1.425, αριθμός που όχι μόνο είναι ο μικρότερος της δεκαετίας.
2ο πεδίο: Σπουδές και επαγγέλματα για τη γη και το περιβάλλον
Από την έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και από άλλες έρευνες για την αγορά εργασίας παρουσιάζεται ένα παράδοξο: Τα τμήματα που παραπέμπουν στα επαγγέλματα του γεωπόνου, του δασολόγου, του ιχθυολόγου και του περιβαλλοντολόγου εμφανίζονται με θετικές προοπτικές εργασίας, ενώ ο γεωργικός τομέας συρρικνώνεται. Μάλιστα για τους αποφοίτους του τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων οι προοπτικές εμφανίζονται πολύ θετικές. Δέκα τμήματα εντάσσονται στο 2ο επιστημονικό πεδίο, ενώ τα τμήματα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθήνας, Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Δυτικής Ελλάδας (Αγρίνιο), Αγροτικής Ανάπτυξης Θράκης (Ορεστιάδα) είναι κοινά του 4ου και 5ου πεδίου.
Παραδοσιακά οι δυσκολίες της αγροτικής παραγωγής σε συνδυασμό με πολλούς άλλους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες απομακρύνουν τους νέους από επαγγέλματα που σχετίζονται με τη γη και το φυσικό περιβάλλον. Έτσι, η αναλογία θέσεων εισακτέων και πρώτων προτιμήσεων είναι ευνοϊκή για τους υποψηφίους που έλκονται από τα συγκεκριμένα τμήματα.
Ο ανταγωνισμός είναι μάλλον χαμηλής έντασης. Μόνο για το τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Αθήνας είναι σκληρός ο ανταγωνισμός, αφού προσφέρονται μόλις 36 θέσεις, ενώ οι πρώτες προτιμήσεις το 2009 ανήλθαν σε 87. Ισοσκελισμένο εμφανίζεται το ισοζύγιο θέσεων και πρώτων προτιμήσεων στα τμήματα Γεωπονικής Βιοτεχνολογίας Αθήνας και Αγροτικής Οικονομικής Ανάπτυξης. Περισσότερες είναι οι θέσεις από τις πρώτες προτιμήσεις που προσφέρονται στο τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης. Διπλάσιες και τριπλάσιες από τις πρώτες προτιμήσεις είναι οι θέσεις σε άλλα πέντε τμήματα. Στα υπόλοιπα τρία είναι πενταπλάσιες περίπου έως και εννιαπλάσιες.
3ο πεδίο: Επιστήμες υγείας και εναλλακτικοί δρόμοι για την ιατρική
Η κάμψη των ιατρικών τμημάτων στις προτιμήσεις των υποψηφίων, σε αντιδιαστολή με την άνοδο των ΤΕΙ Υγείας, χαρακτηρίζει τις επιλογές των υποψηφίων τα τελευταία χρόνια. Είναι αλήθεια, όμως, ότι οι υψηλόβαθμοι υποψήφιοι (15-17,9) που στρέφονται αποκλειστικά προς το 3ο επιστημονικό πεδίο έχουν λίγες, αλλά καλές επιλογές. Τα δύο σχετικά νέα τμήματα: Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών. Τα δύο πανεπιστημιακά τμήματα Νοσηλευτικής και τα τέσσερα τμήματα των ΤΕΙ Φυσικοθεραπείας προσφέρουν θετικές λύσεις.
Εκρηκτικές ανάγκες
1. Αν και επίσημα στοιχεία δεν υπάρχουν, οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι την περίοδο 2004-2008 ο αριθμός των εργαζομένων στο ΕΣΥ μειώθηκε κατά περίπου 4.800 άτομα. Μάλιστα, μεγάλο μέρος των κενών, περίπου 3.000, αφορά νοσηλευτικό προσωπικό.
2. Το έκτακτο συνέδριο της ΟΕΝΓΕ είχε προσδιορίσει ότι τα νοσοκομεία χρειάζονται άμεσα την πρόσληψη 7.500 γιατρών για να καλυφθούν οι κενές οργανικές θέσεις. Επίσης είναι γενικά παραδεκτό ότι είναι κενές 25.000 οργανικές θέσεις νοσηλευτών στα δημόσια νοσοκομεία.
3. Από την έρευνα των Γραφείων Διασύνδεσης προκύπτει ότι η Διαιτολογία, η Νοσηλευτική, η Ιατρική, η Οδοντιατρική είναι κλάδοι με περιορισμένη ετεροπασχόληση. Παρά τις 7.000 προσλήψεις νοσηλευτών την πενταετία 2004-2009, από τους οποίους οι 2.500-3.000 μετατάχτηκαν ή αποσπάστηκαν, ο αριθμός των νοσηλευτών που έχουν ανάγκη τα νοσοκομεία πλησιάζει τους 15.000.
Στην περίπτωση των διαιτολόγων (ΑΕΙ-ΤΕΙ), φυσιοθεραπευτών (ΤΕΙ) διαφαίνεται σταθερότητα.
4. Επίσης καλές είναι οι προοπτικές και για τους πτυχιούχους των τμημάτων ΤΕΙ των επιστημών Υγείας, όπως π.χ. Φυσικοθεραπείας, Εργοθεραπείας, Διαιτολογίας κλπ.
4ο πεδίο: Πολυτεχνείο - Πληροφορική
Μέχρι σήμερα η εικόνα που σκιαγραφούν οι διπλωματούχοι μηχανικοί για τον κλάδο τους είναι πολύ θετική. Αξίζει να τονιστεί ότι οι μισοί μηχανικοί έχουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 23.480 ευρώ.
Οι Μηχανικοί στο Δημόσιο παίρνουν 800 έως 850 ευρώ ως πρωτοδιόριστοι. Στα τεχνικά και στα γραφεία μελετών οι αμοιβές φτάνουν τα 950 ευρώ, ενώ στις βιομηχανίες ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ.
Συγκεκριμένα και σε ό,τι αφορά το ΕΜΠ, τη μεγαλύτερη ζήτηση φαίνεται ότι έχουν, βάσει του καταγεγραμμένου χρόνου ανεύρεσης πρώτης απασχόλησης, οι πτυχιούχοι του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ (σε λιγότερο από δύο μήνες μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους).
Ακολουθούν οι τοπογράφοι και οι ναυπηγοί με αναφερόμενο μέσο όρο ζήτησης εργασίας τους 2,4 μήνες. Στη συνέχεια τοποθετούνται οι πτυχιούχοι του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών (2,6 μήνες), οι αρχιτέκτονες (2,8 μήνες) και οι μηχανολόγοι μηχανικοί (3,3 μήνες).
Μέχρι σήμερα η εικόνα που σκιαγραφούν οι διπλωματούχοι μηχανικοί για τον κλάδο τους είναι πολύ θετική. Ομως, οι άμεσες και μεσοπρόθεσμες προοπτικές για την απασχόληση των διπλωματούχων μηχανικών της χώρας διαγράφονται μάλλον ανησυχητικές.
5o πεδίο: Οικονομία και διοίκηση
Ο ευρύτερος κλάδος των οικονομικών επαγγελμάτων μεσοπρόθεσμα χαρακτηρίζεται από μετρίως ικανοποιητικές προοπτικές, αλλά βραχυπρόθεσμα παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα
απορροφητικότητας.
Οι φοροτεχνικοί και οι λογιστές συνεχίζουν να εμφανίζουν ανοδική απορροφητικότητα. Οι καλοί και έμπειροι πωλητές βρίσκουν επαγγελματικές διεξόδους, αν και με μεγαλύτερη δυσκολία από παλαιότερα, και το ίδιο ισχύει για τα στελέχη δημοσίων σχέσεων.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ, ο οποίος κατέγραψε τη ζήτηση επαγγελμάτων από τις επιχειρήσεις καθώς και την υπάρχουσα προσφορά πτυχιούχων, επισημαίνεται ότι τρεις ειδικότητες της εφαρμοσμένης πληροφορικής -ο τεχνικός εφαρμογών πληροφορικής δικτύων και αυτοματισμού γραφείου, ο ειδικός εφαρμογών πληροφορικής με πολυμέσα και ο σχεδιαστής μέσω συστημάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών- βρίσκονται στην κορυφή των 31 περισσότερο ζητούμενων από την αγορά επαγγελματικών ειδικοτήτων.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στο προσχέδιο δράσης που κατήρτισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος e-Europe 2002, το οποίο συζητήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Φέιρα της Πορτογαλίας, προβλέπεται, ανάμεσα στα άλλα, αύξηση των θέσεων Πληροφορικής κατά 50% στη Δημόσια Διοίκηση.
Το... παράδοξο των Νέων Τεχνολογιών που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια σε διεθνές επίπεδο είναι η συνύπαρξη ανεργίας και έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού. Στη χώρα μας υπάρχει τεχνολογικό έλλειμμα στον ενιαίο πλέον κλάδο πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, ενώ τα τελευταία χρόνια υπήρξε μεγάλη κρίση σε επίπεδο έμψυχου υλικού με χιλιάδες απολύσεις.
Εκτιμάται από την έρευνα της Knowsys ότι έχει σημειωθεί μείωση της τάξεως του 30% κατά τα δύο τελευταία χρόνια στις θέσεις εργασίας της αγοράς πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, ως αποτέλεσμα της ύφεσης, αλλά και της καθυστέρησης στην υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" (Ε.Π. "ΚτΠ"). Τα σημερινά δεδομένα στην αγορά πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών παρέχουν στοιχεία που δείχνουν ότι υπάρχουν αντίρροπες τάσεις. Αυτή την περίοδο εννέα στους δέκα ηλεκτρολόγους και μηχανολόγους βρίσκουν δουλειά. Ωστόσο, προβλέπεται ότι μακροπρόθεσμα ο ανταγωνισμός θα είναι πολύ σκληρός.
Η οικονομική κρίση θα πλήξει άσχημα την οικονομία του Ιντερνετ, σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια βιομηχανία τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ).
Τέλος, η Ελλάδα υστερεί στη χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Η διείσδυση των ευρυζωνικών την παρουσιάζει 3η από το τέλος μεταξύ των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ (στοιχεία 2007), όπως επίσης στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.
Αισιόδοξα είναι τα συμπεράσματα της εταιρείας παγκόσμιων ερευνών του κλάδου (IDC), αφού από έρευνά της για λογαριασμό της Microsoft προκύπτει ότι στην Ελλάδα από τα τέλη του 2009 μέχρι το 2013 η αγορά πληροφορικής θα συμβάλει στη δημιουργία σχεδόν 350 νέων επιχειρήσεων και 10.000 θέσεων εργασίας.
Ο πανίσχυρος Γιώργος...
