Στα 20,516 δισ. ευρώ διαμορφώθηκε το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατά το ενδεκάμηνο Ιανουάριου - Νοεμβρίου 2011, σε δημοσιονομική βάση, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού που ανακοίνωσε την Τρίτη το
υπουργείο Οικονομικών.
Η «μαύρη τρύπα» έχει αυξηθεί στα 3,2 δισ. ευρώ, φέρνοντας πιο κοντά τα πρόσθετα μέτρα, καθώς στο σύνολο του 2011 το έλλειμμα προβλέπεται ότι θα προσεγγίσει το 10% του ΑΕΠ.
Για να επιτευχθεί ο εφετινός στόχος, πρέπει μέσα στον Δεκέμβριο οι δαπάνες να παραμείνουν στάσιμες και οι εισπράξεις να αυξηθούν κατά 7,5 δισ. ευρώ, όταν κατά μέσο όρο το πρώτο ενδεκάμηνο εισπράττονται 3,9 δισ. ευρώ τον μήνα.
Ο στόχος, όπως είχε αναθεωρηθεί στον προϋπολογισμό του 2012, ήταν για έλλειμμα 21.063 εκατ. ευρώ (9%), έναντι ελλείμματος 19.516 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2010.
Η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί έναντι της τρόικας για έλλειμμα 6,5% στα τέλη του 2012 ή 14.916 εκατ. ευρώ. Ο φετινός στόχος που είχε τεθεί ήταν 7,6% κι αν τελικά ξεπεράσει το 9,5%, όπως φαίνεται, τότε η απόκλιση του 2% είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε νέα μέτρα, δεδομένης μάλιστα της μεγαλύτερης από την προβλεπόμενη ύφεση.
Τον Σεπτέμβριο ξεκίνησε η είσπραξη της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης στα εισοδήματα, το ποσοστό της οποίας κυμαίνεται από 1% έως 5%, ενώ τέθηκε σε εφαρμογή και η αύξηση του ΦΠΑ στην εστίαση από το 13% στο 23%. Από τον Οκτώβριο, οι καταναλωτές καταβάλλουν και το έκτακτο τέλος ακίνητης περιουσίας στους λογαριασμούς της ΔΕΗ.
Τα μέτρα αυτά δεν κατάφεραν όμως να αυξήσουν τα καθαρά έσοδα από φόρους, τα οποία συρρικνώθηκαν κατά 3,1% σε ετήσια βάση το εντεκάμηνο στα 43,833 δισ. ευρώ, έναντι πτώσης 4,1% στο δεκάμηνο.
Μάλιστα, στα στοιχεία ενδεκαμήνου το υπουργείο συμπεριέλαβε και ειδικά έσοδα ύψους 785 εκατ. ευρώ από εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων του Δημοσίου, συγκεκριμένα από τον ΟΠΑΠ και την πώληση συχνοτήτων για κινητή τηλεφωνία.
Το υπουργείο Οικονομικών ισχυρίζεται ότι οι στόχοι για το 2011 είναι ακόμα επιτεύξιμοι. «Η παρούσα υστέρηση των εσόδων αναμένεται να αντιμετωπισθεί τον μήνα Δεκέμβριο με την απόδοση των φορολογικών ρυθμίσεων που περιέχονται στους εφαρμοστικούς νόμους του μεσοπρόθεσμου προγράμματος», ανέφερε η ανακοίνωση του υπουργείου.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε την Τρίτη στη δημοσιότητα το υπουργείο, τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού (τακτικός προϋπολογισμός και Πρόγραμμα Δημοσίων Εεπενδύσεων) είναι μειωμένα έναντι του νέου στόχου κατά 192 εκατ. ευρώ, ενώ οι συνολικές δαπάνες (Τακτικός και ΠΔΕ) παρουσιάζονται μειωμένες κατά 739 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκαν σε 43.833 εκατ. ευρώ και εμφανίζονται μειωμένα κατά 3,1% έναντι του αντίστοιχου χρονικού διαστήματος του 2010.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η υστέρηση αυτή οφείλεται κυρίως στη μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη, κατά την περίοδο σύνταξης του προϋπολογισμού, ύφεση, στις μειωμένες εισπράξεις από παρακράτηση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά το τρέχον έτος λόγω της ευνοϊκότερης φορολόγησης βάσει του νέου φορολογικού νόμου και της μείωσης των εισοδημάτων, καθώς και στις αυξημένες επιστροφές φόρων λόγω συμψηφισμού εκκρεμοτήτων παρελθόντων ετών.
Τα έσοδα του ΠΔΕ είναι αυξημένα κατά 81,2% ή κατά 1.184 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το ενδεκάμηνο του 2010.
Επισημαίνεται ότι τα έσοδα του δεκαμήνου βάσει του δελτίου εκτέλεσης του προϋπολογισμού είναι σε ταμειακή βάση.
Το συνολικό όμως αποτέλεσμα των εσόδων του 2011, σε εθνικολογιστική βάση, καθορίζεται και από την πορεία των εσόδων έως το πρώτο δίμηνο του 2012, ενώ μέρος των εσόδων της τρέχουσας περιόδου λογίζονται εθνικολογιστικά στα έσοδα του 2010.
Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού είναι αυξημένες κατά 3.657 εκατ. ευρώ ή 3% έναντι του 2010. H αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως:
- στις αυξημένες δαπάνες για τόκους κατά 2.638 εκατ. ευρώ ή 20,4% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010,
- στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών κατά 3,0% ή 1.339 εκατ. ευρώ συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2010, που οφείλεται στην αύξηση των δαπανών για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία κατά 2.768 εκατ. ευρώ που υπερέβη τη μείωση κατά 1.429 εκατ. ευρώ των υπολοίπων κατηγοριών δαπανών.
Βασικοί αποδέκτες των αυξημένων επιχορηγήσεων ήταν:
- τα Ασφαλιστικά Ταμεία κατά 1.611 εκατ. ευρώ (κυρίως το ΙΚΑ κατά 1.583 εκατ. ευρώ, ο ΟΑΕΕ κατά 100 εκατ. ευρώ και το ΝΑΤ κατά 42 εκατ. ευρώ) εξαιτίας της μείωσης των εσόδων τους από ασφαλιστικές εισφορές.
- ο ΟΑΕΔ για την καταβολή επιδομάτων ανεργίας κατά 410 εκατ. ευρώ και
- τα νοσοκομεία κατά 1.059 εκατ. ευρώ για την πληρωμή των προμηθειών του 2011, καθώς δόθηκαν επιπλέον 89 εκατ. ευρώ για την καταβολή οφειλών από προμήθειες παρελθόντων ετών.
Σημειώνεται ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν μόνο τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή την κεντρική κυβέρνηση και όχι τη γενική. Δεν αφορούν δηλαδή το σύνολο των δημοσιονομικών δεδομένων, βάση των οποίων προσδιορίζεται το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης κατά ESA95, που συνιστά και το κριτήριο για την αξιολόγηση του προγράμματος οικονομικής πολιτικής από την τρόικα.