Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΛΟΠΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Ρεπορταζ : Δημήτρης Πεφάνης

Ακριβότερα πουλάνε σήμερα τα δάνεια οι τράπεζες, χρεώνοντας τους πελάτες τους με επιτόκια υψηλότερα και από αυτά που ίσχυαν πριν από την κρίση, παρά το γεγονός ότι οι ίδιες δανείζονται φθηνότερα το χρήμα με επιτόκιο που έχει πέσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, κάτω και από το 1%. Ενώ τους τελευταίους μήνες το διατραπεζικό επιτόκιο έχει καταγράψει κατακόρυφη μείωση φτάνοντας σε ιστορικά χαμηλά, κάτω από το 1%λόγω των μειώσεων των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και των άλλων μέτρων ενίσχυσης της... ρευστότητας-, οι ελληνικές τράπεζες «ξέχασαν» να μειώσουν τα αντίστοιχα σταθερά επιτόκια σε στεγαστικά, καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, τα αύξησαν ακόμη περισσότερο! Ταυτόχρονα όμως μείωσαν τα επιτόκια των καταθέσεων τόσο στο ταμιευτήριο όσο και στις προθεσμιακές, με αποτέλεσμα η διαφορά να διευρύνεται ακόμα περισσότερο εις βάρος των δανειοληπτών και των καταθετών. Πρόκειται για το μεγάλο κόλπο των τραπεζών που εκμεταλλεύονται προς όφελός τους την οικονομική κρίση και εις βάρος των εκατομμυρίων δανειοληπτών και καταθετών πελατών τους, οι οποίοι παίρνουν τα δάνεια «με το σταγονόμετρο» και με υψηλότερο επιτόκιο. Τα επιτόκια δύο ταχυτήτων αναμένεται μάλιστα να παραμείνουν για αρκετό διάστημα ακόμη, καθώς αφ΄ ενός ο πρόεδρος της ΕΚΤ κ. Ζ.Κ. Τρισέ έδωσε προχθές σαφές μήνυμα ότι δεν πρόκειται να ανεβάσει τα ευρωεπιτόκια άμεσα επικαλούμενος την κρίση, ενώ οι ελληνικές τράπεζες δεν δείχνουν διατεθειμένες να ψαλιδίσουν τα δικά τους επιτόκια στα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια. Βουτιά στον ρυθμό χορηγήσεων Η πρακτική των τραπεζιτών αποτυπώνεται ανάγλυφα στη βουτιά του ρυθμού ανάπτυξης των χορηγήσεων και στη μαζική φυγή από τις καταθέσεις. Ενδεικτικό είναι ότι- σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος- τον Μάιο ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης βυθίστηκε στο 8,8% έναντι 15,9% στο τέλος Δεκεμβρίου 2008 και 10,2% τον Απρίλιο. Στα στεγαστικά δάνεια, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης βούτηξε στο 6,9% έναντι 7,8% τον προηγούμενο μήνα και 11,5% τον Δεκέμβριο του 2008, στα καταναλωτικά αντίστοιχα περιορίστηκε στο 8,4% από 9,8% τον προηγούμενο μήνα και 16% τον Δεκέμβριο 2008, ενώ για τις επιχειρήσεις διαμορφώθηκε στο 10,2% έναντι 11,8% τον Απρίλιο και 18,7% στο τέλος Δεκεμβρίου 2008. Και αυτό, ενώ το κράτος έχει πριμοδοτήσει τις ελληνικές τράπεζες με 28 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό, προκειμένου αφ΄ ενός να τονώσουν τη ρευστότητα στην αγορά και αφ΄ ετέρου να ρίξουν το κόστος του χρήματος. Παράλληλα, η βουτιά των επιτοκίων «έδιωξε» 1,75 δισ. ευρώ από τις καταθέσεις τον Μάιο, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, καθώς οι αποδόσεις στο ταμιευτήριο είναι συμβολικές και στις καταθέσεις προθεσμίας μη ανταγωνιστικές σε σχέση με τα ομόλογα αλλά και τις μετοχές, ειδικά μετά το τελευταίο ράλι του Χρηματιστηρίου. Το στοιχείο- καταλύτης που επέτρεψε στις τράπεζες να κερδίσουν εκατομμύρια ευρώ από τις διαφορές στα επιτόκια είναι το απότομο σκαμπανέβασμα του διατραπεζικού επιτοκίου euribor τους τελευταίους μήνες. Η χρηματοπιστωτική κρίση εκτίναξε τα διεθνή επιτόκια- και μαζί τους το κόστος χρήματος για τα ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Όταν όμως το διεθνές τοπίο ξεκαθάρισε και οι πιέσεις αποκλιμακώθηκαν, το κόστος δανεισμού μεταξύ των τραπεζών μειώθηκε. Αλλά όχι και για τους πελάτες των τραπεζών που συνεχίζουν να πληρώνουν με δεδομένα... άλλων εποχών. Αναλυτικότερα, τον Ιανουάριο του 2008 και πριν η κρίση δείξει τα δόντια της, το διατραπεζικό επιτόκιο euribor τριμήνου βάσει του οποίου υπολογίζονται τα περισσότερα κυμαινόμενα δάνεια- και αντίστοιχα υπολογίζονται τα σταθερά- ανερχόταν σε 4,6%- 4,7%. Λίγους μήνες αργότερα και μετά τη χρεοκοπία της Lehman Βrothers που ανέβασε στο ζενίθ την ανασφάλεια στις αγορές, το κόστος του χρήματος εκτινάχθηκε για να φτάσει στο ιστορικό υψηλό του 5,393% στις 8 Οκτωβρίου του 2008. Στη συνέχεια, όμως, το σκηνικό άλλαξε. Τα διεθνή μέτρα και οι ενέσεις ρευστότητας έφεραν αποτέλεσμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε τα επιτόκια από το 4,25% στο 1% κι έτσι πλέον το διατραπεζικό επιτόκιο euribor μειώθηκε κάτω από το 0,9%. Επιτόκια δύο ταχυτήτων Η βουτιά των διατραπεζικών επιτοκίων δεν είχε τα οφέλη που περίμεναν οι Έλληνες δανειολήπτες. Και αυτό γιατί- όπως προκύπτει και από τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για το ίδιο διάστημα- οι μειώσεις ήταν ελάχιστες, ενώ σε κάποιες κατηγορίες δανείων είχαμε ακόμη και αυξήσεις. Για παράδειγμα στα στεγαστικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο το κόστος του χρήματος κατά μέσον όρο ήταν 4,14% στις αρχές του 2008 (όταν το euribor ήταν 4,6%4,7%). Στην κορύφωση της κρίσης, στα τέλη του 2008 και το πρώτο δίμηνο του 2009, το επιτόκιο σε αυτή την κατηγορία έφτασε το 5,5%, ακολουθώντας την εκτίναξη του διατραπεζικού επιτοκίου στο 5,39%. Από τότε το διατραπεζικό επιτόκιο αποκλιμακώθηκε, αλλά οι τράπεζες «ξέχασαν» να ρίξουν το κόστος του χρήματος για τους δανειολήπτες, το οποίο στα τέλη Μαΐου ξεπερνούσε το 5%, δηλαδή βρισκόταν 3,5 μονάδες υψηλότερα από το euribor την ίδια περίοδο. Ακόμα και σήμερα, μετά και τις νέες μειώσεις των διεθνών επιτοκίων και τη βουτιά του διατραπεζικού επιτοκίου κάτω από το 1%, τα σταθερά στεγαστικά δάνεια τιμολογούνται με επιτόκια άνω του 4% ή και του 4,5%.

fimotro.