Τετάρτη 6 Μαΐου 2009

Ομιλία Σπύρου Κουβέλη στον Ελαιώνα στις 4 Μαΐου 2009





Είναι προφανές ότι το μοντέλο ανάπτυξης που ακολούθησε όλα αυτά τα χρόνια η Ελλάδα, και ιδιαίτερα οι η δεξιές κυβερνήσεις, αποδείχτηκε ιδιαίτερα καταστροφικό για το περιβάλλον. Η ανάγκη εφαρμογής ενός νέου μοντέλου, στο πλαίσιο της πράσινης ανάπτυξης, εξελίσσεται σήμερα από εφήμερη μόδα σε συλλογική συνείδηση και αναγκαιότητα.

Η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει θεατής σε όσα συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο. Απαιτείται να απεγκλωβιστούμε από το πρόβλημα και να μετατρέψουμε την πρόκληση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας σε αναπτυξιακή ευκαιρία, θέτοντας τους σωστούς πολιτικούς στόχους. Διανύουμε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο και χρειάζεται να επικεντρώσουμε τις δυνάμεις μας στην επιβολή ενός πράσινου μοντέλου ανάπτυξης.


Πράσινη ανάπτυξη για το ΠΑΣΟΚ σημαίνει ανάπτυξη και έξυπνη εφαρμογή της τελευταίας λέξης της επιστήμης για την παραγωγή και διάθεση προϊόντων υψηλής ποιότητας, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αξιοποίησης των πρώτων υλών και με ταυτόχρονη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον.

Μέσα στο όραμα, την πολιτική και τη δέσμευση του ΠΑΣΟΚ για την Πράσινη Ανάπτυξη, οι πόλεις καταλαμβάνουν ξεχωριστή θέση.


Στόχος μας είναι να ξεφύγουμε από τις λανθασμένες επιλογές του παρελθόντος. Να μην ξαναφτιάξουμε ούτε ένα οικοδομικό τετράγωνο επιτρέποντας τα λάθη του παρελθόντος.

Ο Ελαιώνας είναι ο τελευταίος εν δυνάμει πνεύμονας πρασίνου μέσα στο κέντρο της Αθήνας, γι’ αυτό και η περιοχή έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Ο τρόπος με τον οποίο θα σχεδιάσουμε και θα χωροθετήσουμε τις δράσεις μας στην περιοχή αυτή, θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον του λεκανοπεδίου σε μια κατεύθυνση πράσινης ανάπτυξης. Σε μια τέτοια κατεύθυνση, η διατήρηση των χώρων υψηλού πρασίνου, αναψυχής και άθλησης πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα απέναντι στις εμπορικές χρήσεις.

Αν ρίξει κανείς μια ματιά στο Google Earth ωστόσο, ο Ελαιώνας σήμερα μοιάζει σαν κάτι μεγάλο να έχει αφήσει την πατημασιά του στον ιστό της πόλης. Και είναι ντροπή -ειδικά για μια περιοχή που απέχει 2 μόλις χιλιόμετρα από την Ακρόπολη- να υπάρχει τέτοια υποβάθμιση, που μάλλον στα περίχωρα του Ναϊρόμπι στην Αφρική παραπέμπει παρά στη γενέτειρα του πολιτισμού και των αξιών.

Από δω πρέπει να ξεκινήσει η Πράσινη ανάπτυξη. Με όραμα και Σχέδιο. Να αμφισβητήσει δεδομένες καταστάσεις, να προτάξει το δημόσιο συμφέρον απέναντι στα ιδιωτικά οφέλη. Αρκεί να κοιτάξουμε την περιοχή αυτή με ειλικρίνεια, χωρίς ψευδαισθήσεις και περιβαλλοντικό λαϊκισμό.

Βασική προτεραιότητά μας θα πρέπει να είναι η διαφύλαξη και διασύνδεση κάθε ελεύθερου ή εν δυνάμει ελεύθερου χώρου και η ανάδειξη του πολιτιστικού μας αποθέματος.

Ο Ελαιώνας δεν είναι Ελληνικό, δεν είναι Γουδί, δεν είναι Υμηττός. Δεν είναι μια περιοχή που αρκεί να τη διαφυλάξουμε από τη δόμηση για να την μετατρέψουμε σε χώρο υψηλού πρασίνου. Ο Ελαιώνας βρίσκεται στο κέντρο, στην καρδιά του λεκανοπεδίου και υποφέρει ήδη από υποβάθμιση.

Είναι μια περιοχή που μπορεί και πρέπει να αποτελέσει ανάσα για την πόλη, που γίνεται όλο και πιο απαραίτητη ειδικά αν συνυπολογίσουμε τις νέες κλιματικές συνθήκες, που δημιουργούν επιπρόσθετες πιέσεις.

Κακά τα ψέματα, ο Ελαιώνας δεν σώζεται με σημειακές προσπάθειες, με ένα παρκάκι εδώ κι ένα άλλο εκεί. Θα πρέπει αντίθετα να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά για την ανάδειξη ενός ολοκληρωμένου συνόλου πρασίνου, ελευθέρων χώρων και πολιτισμού.

Στο νέο Ρυθμιστικό σχέδιο για την Αθήνα, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στον Ελαιώνα ως εξής: «Ανάπλαση με επιχειρηματικά πάρκα, Δημόσια Διοίκηση και Κέντρα Μεταφορών, Βιομηχανικούς θύλακες» και στο τέλος προστίθεται – σαν να είναι ήσσονος σημασίας: «πάρκα πρασίνου, αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού».

Για μια ακόμα φορά ο Ελαιώνας παραδίδεται στα επιχειρηματικά συμφέροντα και τη βιομηχανία. Μαζί με την Πέτρου Ράλλη που έχει ήδη παραδοθεί στον πολιτισμό της νύχτας και των σκυλάδικων. Κι όλα αυτά μερικά μόλις μέτρα μακριά από την ακαδημία Πλάτωνος.

Εμείς στο ΠΑΣΟΚ διαφωνούμε. Επ’ ουδενί δεν συνηγορούμε στο να προστεθεί μια ακόμα σφήνα στην καρδιά της πόλης που ήδη αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα.

Λέμε όχι στις πολιτικές του 1960-70. Χρειάζεται αλλαγή πορείας. Η εποχή που οι εμπορικές χρήσεις αποτελούσαν προτεραιότητα, έχει παρέλθει. Σήμερα οι ελεύθεροι χώροι αποτελούν είδος εν ανεπαρκεία – γι’ αυτό και είναι χρέος μας να τους διαφυλάξουμε. Σήμερα το περιβάλλον και ο πολιτισμός είναι αξίες που χάνονται στην Ελλάδα – γι’ αυτό και πρέπει να τα προστατέψαμε, να τα αναδείξουμε.

Δεν επιτρέπεται, δεν υπάρχει άλλο περιθώριο, να συγκεντρώνεται όλη η οικονομική δραστηριότητα της Ελλάδας στη Αθήνα και από ολόκληρη την Αθήνα, στο ιστορικό της κέντρο.

Το Προεδρικό Διάταγμα του 1995, που προέβλεπε την ανάπλαση του Ελαιώνα και τη δημιουργία πνεύμονα πρασίνου έκτασης περίπου 3.500 στρεμμάτων, αποτελεί μια σημαντική βάση. Δυστυχώς όμως έχουν περάσει 15 ολόκληρα χρόνια και τίποτα δεν έχει γίνει προς αυτή την κατεύθυνση.

Η διπλή ανάπλαση, και ειδικά η μετεγκατάσταση του γηπέδου του Παναθηναϊκού είναι μια σωστή ιδέα. Με την προϋπόθεση ότι δεν θα αποτελέσει «συγχωροχάρτι» για να αλωθεί ο τελευταίος εν δυνάμει χώρος πρασίνου και ανάσας στο κέντρο της πόλης.

Μάλιστα το νέο γήπεδο θα μπορούσε να αποτελέσει και μια καλή ευκαιρία: Για πρωτοποριακό σχεδιασμό με βάση τις αρχές της οικολογικής δόμησης (χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και περιβαλλοντικά φιλικών υλικών, ανακύκλωση νερού κ.λπ.) και έτσι να αποτελέσει πόλο ανάδειξης των περιβαλλοντικών τεχνολογιών και πρακτικών, μειώνοντας ταυτόχρονα το οικολογικό του αποτύπωμα.

Και σαν τέτοιο, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης για όλα τα παιδιά της Αθήνας.

Ο Ελαιώνας είναι η τελευταία ευκαιρία να αλλάξει πορεία μια πόλη που έκανε όσα λάθη μπορούσε στο παρελθόν, για να δείξει ότι μπορεί να είναι μια σύγχρονη πόλη, η Πρωτεύουσα μιας σύγχρονης Ευρωπαϊκής χώρας που δεν θυσιάζει για την αξία γης άλλες πιο μεγάλες αξίες, όπως την αξία του πολιτισμού, την αξία της δημόσιας υγείας, την αξία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: