…Ποιοτικός τουρισμός και τσιμεντοποίηση δε συμβαδίζουν!

Σπύρος Κουβέλης:

Επιστροφή σε μια αναχρονιστική αντίληψη περί ανάπτυξης, που μας ταξιδεύει στη δεκαετία του ’70 όπου το τσιμέντο ήταν το κυρίαρχο υλικό, θεωρεί το νέο χωροταξικό πλαίσιο, ο πολιτικός εκπρόσωπος περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ. Ενώ, τονίζει πως οι παρωχημένων αντιλήψεων προτάσεις της κυβέρνησης για τον ελληνικό τουρισμό θα έχουν καταστροφικές συνέπειες τόσο για το περιβάλλον όσο και μακροπρόθεσμα για το μέλλον του ίδιου του τουριστικού προϊόντος.

Συνέντευξη στην Παυλίνα Πρωταίου

…Είστε πολιτικός εκπρόσωπος περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ, το κόμμα σας αντέδρασε ιδιαίτερα δυναμικά στη ψήφιση του νέου Χωροταξικού της κυβέρνησης, ωστόσο, σημαντική μερίδα πολιτών αλλά και θεσμικών παραγόντων φαίνεται να μην κατανοούν προς τι η συζήτηση.

…Δυστυχώς, το νέο χωροταξικό πλαίσιο αποτελεί κραυγαλέο παράδειγμα για το πώς αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση την τουριστική ανάπτυξη τον 21ο αιώνα. Την αντιλαμβάνεται λοιπόν, με όρους αναχρονιστικούς που μας πηγαίνουν πίσω στη δεκαετία του’70, όπου ανάπτυξη σήμαινε τσιμέντο και μόνο τσιμέντο! Είναι προφανές, ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει κατανοήσει τη σημασία που έχει για τη χώρα στη οποία και οι ίδιοι ζουν η αλλοίωση -ή μη- της παράκτιας ζώνης. Τέτοιου είδους χωροταξική ανάπτυξη, μέσω δηλαδή της τουριστικής κατοικίας, τουριστικών χωριών, έχει γίνει στην Κύπρο, βέβαια με ελεγχόμενο τρόπο.

Αρκετοί, όμως θα σας κατηγορήσουν ότι δεν επιθυμείτε την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού…

…Θα σας αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, την Κύπρο και θα μου πείτε κατά πόσο μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική ανάπτυξη. Στην Κύπρο, όπου αναπτύχθηκε αυτή η αγορά, τις παραθεριστικές κατοικίες τις αγόρασαν Άγγλοι, θέλετε να μάθετε το αποτέλεσμα; Αρχικά, για περίπου πέντε με δέκα χρόνια παρατηρήθηκε έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα και φυσικά άνοδος των τιμών και της αξίας της γης. Στη συνέχεια, ωστόσο, αντίθετα με το μύθο που επικρατεί, όταν πουλήθηκαν οι κατοικίες, οι περιοχές αυτές, μετά το πέρας της τουριστικής περιόδου, θύμιζαν πόλεις-φαντάσματα. Άρα ερχόμαστε στην ουσία του θέματος. Και η ουσία είναι απλή. Τι τουρισμό θέλουμε; Οι συνταξιούχοι, οι οποίοι αποτελούν ως επί το πλείστον τους αγοραστές τουριστικής κατοικίας ζουν κυρίως εντός των τειχών!

Φυσικά, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στο γεγονός, ότι η συμμετοχή των –εκάστοτε-συνταξιούχων, περιορίζεται στην άπαξ καταβολή του ποσού αγοράς και στις αγορές για τα απαραίτητα, αλλά υπάρχει και ένα δεύτερο πρόβλημα και επιτρέψτε μου να πω, ιδιαίτερα σημαντικό οι απαιτήσεις σε υδάτινους πόρους, για παράδειγμα στη Κύπρο στην οποία αναφερόμαστε , οι απαιτήσεις ήταν τέτοιες που χρειάσθηκε η μεταφορά νερού. Έξι τάνκερ νερό και θα τονίσω ότι η παραθεριστική κατοικία στην Κύπρο αναπτύχθηκε ελεγχόμενα.

Στο νέο χωροταξικό αντέδρασαν και επιμελητήρια, ξενοδόχοι, που οφείλεται αυτή η γενικευμένη και ίσως απρόσμενη αντίδραση των επαγγελματικών φορέων ;

Το νέο χωροταξικό θα σημάνει την αρχή του τέλους για τον ποιοτικό τουρισμό που θεωρητικά επιθυμούμε, μια και θα επιτρέψει σε μεγαλο-επενδυτές και κτηματομεσιτικές εταιρίες να κτίσουν ξενοδοχεία, εξοχικές κατοικίες και condos σε μαζική κλίμακα στα νησιά μας, ακόμα δε και σε προστατευόμενες περιοχές. Επιπλέον, οι κατασκευές αυτές θα μπορούν να φθάσουν μέχρι και 50 μέτρα από τη θάλασσα! Ταυτόχρονα, το σχέδιο της κυβέρνησης προωθεί τα οργανωμένα –all inclusive-θέρετρα, τη στιγμή που η ιδέα του all inclusive εγκαταλείπεται σταδιακά από όλες τις χώρες που επιθυμούν υψηλής ποιότητας τουρισμό. Ο υψηλής ποιότητας τουρισμός, είναι τουρισμός υψηλής αισθητικής. Υψηλή αισθητική και τσιμεντοποίηση δε συμβαδίζουν.

Μήπως υπάρχει και κάποια δόση ελληνικής υπερβολής σε αυτά τα λεγόμενα, μήπως δεν είναι τελικά τόσο καταστροφικό;

…Είναι τόσο καταστροφικό το νέο χωροταξικό. Όχι μόνο διότι θα αλλάξει η φυσιογνωμία περιοχών μοναδικού περιβαλλοντικού πλούτου, αλλά διότι μέσα από αυτού του τύπου την ανάπτυξη προωθούνται ενεργοβόρες μορφές τουρισμού, όπως για παράδειγμα, τα υδροβόρα γήπεδα γκολφ και μάλιστα σε μια χρονική στιγμή που γίνεται τόση συζήτηση παγκοσμίως για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Η αειφορία στον τουρισμό ξεκινά από τις ενεργειακά αποδοτικές υποδομές. Σκεφθείτε ότι υποδομές που σήμερα χρειάζονται 10 gigawatt αν προχωρήσει το χωροταξικό θα χρειασθούν μιάμιση φορά τόσο.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι μια λύση, όπως για παράδειγμα η χρήση αιολικής ενέργειας. Γιατί παρατηρείται αυτή στασιμότητα στις χρήσεις ΑΕΠ, ενώ, υπάρχει τουλάχιστον σε ότι αφορά στην αιολική ενέργεια και η εναλλακτική του ποντισμού…

…Ο ποντισμός ανεμογεννητριών που αναφέρετε, μπορεί να γίνει μέχρι τα 50-70 μέτρα, υπάρχουν σχέδια για εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών γενικότερα, αλλά συχνά σκοντάφτουν στις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών. Στη Δάνια, μάλιστα, όπου υπήρχαν ανάλογες αντιδράσεις, η λύση ήταν η επιστροφή του 20% των οικονομικών αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία, επιστροφή που μπορεί να έχει και τη μορφή ανταποδοτικότητας, δηλαδή δωρεάν ρεύμα.

…Εν κατακλείδι, μιλάμε για μαζική τσιμεντοποίηση, ενεργοβόρες υποδομές και όλα αυτά προς χάριν της αύξησης του τουριστικού ρεύματος, αλλά και της επιμήκυνση της σεζόν. Το ερώτημα όμως, είναι…πόσους τουρίστες μπορούμε να αντέξουμε; Υπάρχει οροφή;

Η απάντηση αφορά στην ποιότητα του τουρισμού και είναι τι τουρίστες θέλουμε; Πρέπει να σταματήσουμε να μετράμε αφίξεις, αντίθετα πρέπει να ρίξουμε το βάρος στις διανυκτερεύσεις και στο πόσα ξοδεύουν. Όσο για την περίφημη παράταση της τουριστικής περιόδου, για να επιτευχθεί πρέπει να στραφούμε σε άλλες μορφές τουρισμού, για παράδειγμα στον θεματικό τουρισμό, τον εναλλακτικό, σίγουρα όχι στον τουρισμό του τσιμέντου. Η προστασία και ανάδειξη της μοναδικότητας του ελληνικής φύσης, της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς είναι αυτές που θα διασφαλίσουν το μέλλον και την ευημερία του ελληνικού τουρισμού. Η αλόγιστη ανάπτυξη έχει το δικό της μονόδρομο, την απομάκρυνση του ανθρώπου από εκεί που ουσιαστικά ανήκει, τη φύση. Τις συνέπειες, ήδη τις βιώνουμε και αν συνεχίσουμε με αυτούς τους ρυθμούς ο δρόμος θα είναι χωρίς επιστροφή.