5 ενστάσεις για το ασφαλιστικό...

Μπροστά σε ανυπέρβλητα συνταγματικά -και όχι μόνο- εμπόδια κινδυνεύουν να βρεθούν τα συνταξιοδοτικά μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση, καθώς σε πολλά σημεία τους θίγουν κεκτημένα περιουσιακά δικαιώματα και αναμένεται να καταπέσουν στα δικαστήρια.Δικαστικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι...
πολλά από τα προωθούμενα μέτρα στο Ασφαλιστικό (αλλά και στον εργασιακό τομέα), όχι μόνο θα προσβληθούν με κύμα προσφυγών, αλλά και δεν θα αντέξουν στη δικαστική βάσανο και θα καταπέσουν ως αντίθετα στο Σύνταγμα, σε διεθνείς συμβάσεις, αλλά και στη νομολογία ελληνικών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων.


Κατά τους ίδιους κύκλους, οι πιο «ασταθείς» ρυθμίσεις είναι αυτές που σχετίζονται με την προσπάθεια δημιουργίας τριών μόνο ασφαλιστικών Ταμείων και την ενοποίηση ανόμοιων καταστάσεων, με την επαναφορά του ΛΑΦΚΑ, με την προώθηση ρυθμίσεων που ανατρέπουν -σύντομα- ασφαλιστικά δικαιώματα, καθώς θεωρείται ως απώτατο χρονικό όριο θεμελίωσής τους μόλις το επόμενο 6μηνο, μέχρι τη λήξη του 2010.

Ετσι, όμως, θίγονται δικαιώματα με εξαιρετικά σύντομες διαδικασίες και πολύ μικρά μεταβατικά στάδια, αφού προβλέπεται εξαιρετικά γρήγορος χρόνος προσαρμογής (π.χ. η διετία 2011-13) σε ένα πολύ επαχθέστερο καθεστώς, όσον αφορά π.χ. την προσθήκη 5ετιών (για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος). Οι αλλαγές αυτές που θα κριθούν με προσφυγές κατά περίπτωση, είναι εύκολο να αναδείξουν περιπτώσεις όπου θίγονται εντονότερα διάφορα δικαιώματα που προστατεύουν το Σύνταγμα και η διεθνής νομολογία, όπως είναι τα περιουσιακά δικαιώματα, της ιδιοκτησίας, της ισότητας, της αναλογικότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος.

Στο ασφαλιστικό επίπεδο, οι ίδιοι δικαστικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι είχε επιδειχθεί μια αρχική ανοχή απέναντι στα πρώτα μέτρα σημαντικών περικοπών (στα επιδόματα αδείας, Χριστουγέννων, Πάσχα και σε αντίστοιχες ρυθμίσεις) με βάση τη λογική ότι δικαιολογούνται από την κακή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.

Ομως, οι έκτακτες δημοσιονομικές περιστάσεις αποτελούν λόγο έντονου δημόσιου συμφέροντος που μπορεί να δικαιολογήσει τη λήψη σκληρών μέτρων, χωρίς αυτό να σημαίνει ωστόσο ότι θα είναι διαρκώς συνταγματικά ανεκτή (και με βάση τις διεθνείς συνθήκες και τη νομολογία) η συνεχής υποβάθμιση δικαιωμάτων.

Ενοποιήσεις, όρια ηλικίας, ΛΑΦΚΑ
Τα συνταγματικά «αγκάθια» για τα κυβερνητικά μέτρα

Τα βασικότερα «αγκάθια» που θα αντιμετωπίσουν τα κυβερνητικά μέτρα στα δικαστήρια, σύμφωνα με δικαστικούς κύκλους, αφορούν:

1. Τη δημιουργία τριών μόνο ενοποιημένων Ταμείων. Ενα σοβαρό συνταγματικό πρόβλημα θα δημιουργήσει η προσπάθεια ένταξης στο ΙΚΑ υπαλλήλων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα μαζί. Στην ουσία πρόκειται για ενοποίηση και εξομοίωση εντελώς διαφορετικών καταστάσεων, αφού ήδη η νομολογία του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου έχει δεχθεί ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα τελούν υπό εντελώς διαφορετικό καθεστώς. Η ενοποίηση αυτή θα αντιμετωπίσει προβλήματα και απέναντι στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που δέχεται για την ασφάλιση των δημοσίων υπαλλήλων ότι υπάγεται στην κατηγορία της επαγγελματικής ασφάλισης (όπου προβλέπεται ο ανταποδοτικός χαρακτήρας), ενώ το ΙΚΑ εντάσσεται στη λογική της κοινωνικής ασφάλισης.

2. Τη «συνύπαρξη» ισχυρών - εύρωστων Ταμείων με άλλα προβληματικά, εάν και εφόσον αυτή οδηγήσει σε ουσιώδη υποβάθμιση των δικαιωμάτων που απολάμβαναν ασφαλισμένοι άλλων κατηγοριών. Στη λογική αυτή μπορεί να δημιουργηθούν συνταγματικά προβλήματα σε σχέση με την αρχή της ισότητας από την εξαίρεση που προβλέπεται για κάποια τραπεζικά Ταμεία από τη διαδικασία ενοποίησής τους με άλλα.

3. Τη γρήγορη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με προσθήκη ακόμα και 15 ετών μέσα σε μόλις 3ετές στάδιο προσαρμογής. Η ήδη υπάρχουσα νομολογία είχε δεχθεί την ανάγκη εξίσωσης των ορίων συνταξιοδότησης ανάμεσα στις γυναίκες και τους άνδρες, αλλά είχε δεχθεί ότι για λόγους ισότητας η εξίσωση αυτή μπορεί να γίνει και προς τα κάτω, δηλαδή με την επέκταση υπέρ των ανδρών των ευνοϊκών ρυθμίσεων. Υπάρχουν αμφιβολίες για τη νομιμότητα μιας τόσο γρήγορης αναπροσαρμογής του ισχύοντος καθεστώτος, αφού οδηγεί σε μεγάλες ανατροπές και προγραμματισμούς ζωής.

4. Το «αγκάθι» των θεμελιωμένων δικαιωμάτων μπορεί να ορθωθεί σε αρκετές περιπτώσεις, αφού συνήθως η νομολογία των δικαστηρίων δεχόταν ότι δεν μπορούν να θιγούν όσοι βρίσκονται στην τελευταία 3ετία πριν από το να ασκήσουν το ασφαλιστικό τους δικαίωμα. Η συρρίκνωση της θεμελίωσης δικαιωμάτων μέσα σε μόλις ένα 6μηνο (ή σε σύντομα μεταβατικά στάδια) μπορεί να καταπέσει δικαστικά και σε περιπτώσεις κοινωνικά πιο ευαίσθητες, όπως είναι οι περιπτώσεις χηρείας, ανίκανων συζύγων ή παιδιών, όπου οι μεταβολές πρέπει να είναι πιο ήπιες και αργές. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει ανατρέψει περιπτώσεις σημαντικών περικοπών που συνδυάστηκαν με αιφνίδιες νομοθετικές ανατροπές, καθώς σε ατομικές προσφυγές κρίθηκε ότι υπήρξε παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

5. Ο ΛΑΦΚΑ που επανέρχεται από τον Αύγουστο, με την ποσοστιαία παρακράτηση ποσού από τις συντάξεις, ανάλογα με το ύψος τους (κλιμακωτά άνω των 1.400 ευρώ). Η κυβέρνηση έχει ήδη πάρει το μήνυμα ότι η νομολογία των ανωτάτων δικαστηρίων δεν είναι πιθανό να αλλάξει και αποτελεί μάλλον μονόδρομο να επαναληφθεί η κρίση ότι με τη θέσπισή του παραβιάζεται το 1ο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ, καθώς θίγονται γεγενημένα περιουσιακά δικαιώματα, αφού έχει προηγηθεί και η καταβολή εισφορών, με εύλογη προσδοκία να λειτουργήσει η ανταποδοτικότητα.

Για το εργασιακό
Θα έπεφτε στο ΣτΕ το Προεδρικό Διάταγμα

Δικαστικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι και το Προεδρικό Διάταγμα για τις μεγάλες εργασιακές ανατροπές θα κινδύνευε να πέσει ακόμα και ολόκληρο στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, είχε ήδη επισημανθεί ως συνταγματικά προβληματική η προσπάθεια να αλλάξουν διατάξεις νόμων με Προεδρικό Διάταγμα (έστω και αν η έκδοσή του είχε προβλεφθεί στη νομοθεσία που κύρωσε το μνημόνιο), η υποβάθμιση του καθεστώτος της διαιτησίας και των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η χαλάρωση των απολύσεων σε ηλικίες μεγαλύτερες που προστατεύονται νομολογιακά με κοινωνικά κριτήρια, καθώς και ο ηλικιακός προσδιορισμός της αμοιβής.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ ΕΘΝΟΣ