Ρεπορτάζ : Τάσος Μαντικίδης(από το Βήμα της Κυριακής)
Σε 40-45 δισ. ευρώ υπολογίζουν οι ξένοι οίκοι ότι θα ανέλθει το πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα σε βάθος τριετίας, οι τεχνικοί όροι του οποίου έκλεισαν την Παρασκευή στις Βρυξέλλες. Μία μόλις ώρα μετά τη νέα υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας από τη Fitch κατά δύο βαθμίδες (ΒΒΒ- από ΒΒΒ+), διατηρώντας την αρνητική προοπτική, έγινε γνωστό ότι η Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (ΕFC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατέληξε σε... συμφωνία για τους όρους πιθανής έκτακτης χορήγησης δανείων στην Ελλάδα, μια προοπτική η οποία διαμορφώνει νέα δεδομένα και στο επενδυτικό και οικονομικό τοπίο της χώρας μας.
Το επιτόκιο της Ευρωπαίων θα είναι σχεδόν πανομοιότυπο με τους όρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Για δάνεια έως 3 ετών είναι το SDR +300 μονάδες βάσης, +50 μονάδες βάσης για διαχειριστικά έξοδα.
Με αυτά τα νέα δεδομένα οι ξένοι οίκοι σε εκθέσεις τους εκτιμούν ότι το σύνολο των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για τους επόμενους 18 μήνες υπολογίζεται σε 20-25 δισ. ευρώ με επιτόκιο 3% για το ΔΝΤ και 4%-5% για τους Ευρωπαίους, ενώ το συνολικό ποσό της βοήθειας για την επόμενη τριετία θα φθάσει, σύμφωνα με την Βarclays Capital, τα 40-45 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 15-20 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να προέλθουν από το ΔΝΤ. Καθώς η Ελλάδα βρέθηκε στην τέταρτη θέση του «καταλόγου» των υποψηφίων χωρών οι οποίες κινδυνεύουν με χρεοκοπία για 10 λόγους, εύλογο ήταν το κόστος δανεισμού και το κόστος ασφάλισης των ελληνικών ομολόγων να εκτιναχθούν και οι εγχώριες μετοχές να καταρρεύσουν, αυξάνοντας όμως τις φωνές που υποστηρίζουν ότι ήρθε πλέον η ώρα να «αποκαλυφθεί» το περίφημο πακέτο στήριξης ΕΕ και ΔΝΤ.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του οικονομικού επιτελείου ότι η χώρα δεν θα κάνει χρήση του μηχανισμού βοήθειας, για τη UΒS η εξέλιξη αυτή είναι αναπόφευκτη καθώς η απουσία ενός λεπτομερούς σχεδίου που να συνοδεύει τον μηχανισμό στήριξης των Ευρωπαίων επέτρεψε την ταχύτατη επιδείνωση της κατάστασης στις αγορές. Σύμφωνα με την ελβετική τράπεζα, το ΔΝΤ θα επιβάλει περαιτέρω μέτρα λιτότητας εντείνοντας την ύφεση και οδηγώντας σε συρρίκνωση του ΑΕΠ ως και κατά 5% εφέτος, ενώ η συνολική δημοσιονομική προσαρμογή θα οδηγήσει σε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 10%-15%.
Το τελευταίο ξεπούλημα στην αγορά των ομολόγων φέρνει πιο κοντά το σχέδιο στήριξης, ανέφερε και η Νomura, ενώ, σύμφωνα με την Goldman Sachs, θα ανακοινωθεί οσονούπω ένα πρόγραμμα στήριξης που θα φέρει τη σφραγίδα του ΔΝΤ και θα συγχρηματοδοτείται από την ευρωζώνη. Το σύνολο των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για τους επόμενους 18 μήνες υπολογίζεται σε 20-25 δισ. ευρώ με επιτόκιο 3% για το ΔΝΤ και 4%-5% για τους Ευρωπαίους, ενώ το συνολικό ποσό της βοήθειας για την επόμενη τριετία θα φθάσει, σύμφωνα με την Βarclays Capital, τα 40-45 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 15-20 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να προέλθουν από το ΔΝΤ. Για την Εvolution Securities πάλι το μέλλον της Ελλάδας κρίνεται σε μια παρτίδα πόκερ ανάμεσα στην ΕΕ και στις αγορές, ενώ, όπως εκτίμησε, βρισκόμαστε τώρα κοντά στο σημείο όπου οι τελευταίες θα ζητήσουν να δουν το φύλλο από την πρώτη.
Την ίδια στιγμή νέα έκθεση της Standard & Ρoor΄s προβλέπει ότι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας οδηγεί σε συρρίκνωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 4% εφέτος και κατά 0,5% το 2011, το οποίο επανέρχεται σε θετικό ρυθμό τόσο το 2012 (+0,8%) όσο και το 2013 (+1,1%). Οι οικονομολόγοι του οίκου, αν και δεν αποκλείουν την πιθανότητα υποβάθμισης της χώρας εντός των επόμενων 18-24 μηνών, σε περίπτωση που το υψηλό κόστος δανεισμού επιμείνει και η κυβέρνηση δεν μπορέσει να αντιμετωπίσει τις αποκλίσεις από το πρόγραμμα μείωσης του ελλείμματος, θεωρούν τον κίνδυνο χρεοκοπίας στην παρούσα φάση εξαιρετικά χαμηλό.
Από την άλλη πλευρά, θεωρούν μεν ότι τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση πιθανώς επαρκούν για την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για το 2010, αλλά για τη συνέχεια είναι πιθανόν να απαιτηθούν και πρόσθετα μέτρα. Από την άλλη πλευρά, το δημόσιο χρέος της χώρας από το 127,4% του ΑΕΠ εφέτος αναμένεται να αυξηθεί στο 132,8% το 2011 για να σταθεροποιηθεί στο 133,5% του ΑΕΠ και στο 133,4% του ΑΕΠ τη διετία 2012-2013. Για να αντιστραφεί η αρνητική δυναμική του χρέους απαιτούνται, επίτευξη των στόχων της δημοσιονομικής προσαρμογής, εφαρμογή των διαρθρωτικών αλλαγών, μεταρρύθμιση στο Ασφαλιστικό· και διευκόλυνση στο κόστος δανεισμού.
Για τους ξένους δανειστές και επενδυτές πάντως τα πράγματα με το περίφημο «ελληνικό πρόβλημα» έφθασαν σε οριακό σημείο κυρίως για τους εξής 10 λόγους:
1 Η ελληνική οικονομία πέρασε από τον «πιστωτικό κίνδυνο» στον λεγόμενο «κίνδυνο χρεοκοπίας», ενώ τα δεδομένα δυσχεραίνουν τους επενδυτές να υπολογίσουν σωστά το ακριβές ρίσκο της αγοράς ελληνικών ομολόγων.
2 Οι επενδυτές που δεν πιστεύουν ότι για την κατάρρευση των ελληνικών ομολόγων φταίνε οι φήμες και οι ανώνυμες δηλώσεις (αν και τέτοια φαινόμενα επιβαρύνουν το κλίμα) είναι πεπεισμένοι ότι συνολικά η Ελλάδα (ηγεσία και κοινωνία) δεν έχει αντιληφθεί τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει.
3 Εκτίμησαν ότιδύο δρόμοι «ανοίγονται» για τη χώρα, οι οποίοι έχουν τις δικές τους παγίδες. Στον πρώτο δρόμο, ήπιες λύσεις, σε συνάρτηση με ορισμένες αρνητικές εξελίξεις στο διεθνές κλίμα, θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη χώρα στη γωνία και ίσως, τελικώς, σε μια μορφή χρεοκοπίας, με άγνωστες σήμερα συνέπειες για όλους. Στη δεύτερη περίπτωση, μια επώδυνη δημοσιονομική προσαρμογή με ουσιαστικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δίνει μεν ελπίδες ότι μπορούμε τελικά να «τακτοποιήσουμε μόνοι μας τα του οίκου μας», δεν μεταβάλλει όμως και την αρνητική δυναμική του χρέους.
4 Οι traders σε όλον τον κόσμο εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι στο τελευταίο θέμα έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Για να μεταβληθεί η δυναμική του χρέους, λένε, θα πρέπει να τιθασευτεί το πρωτογενές έλλειμμα και να βελτιωθούν οι προοπτικές ανάπτυξης ώστε ο λόγος του ΑΕΠ προς το χρέος να αρχίσει να βελτιώνεται. Τα πράγματα, όμως, λένε, δεν δείχνουν ελπιδοφόρα ούτε από την πλευρά του αριθμητή (ΑΕΠ) ούτε από την πλευρά του παρονομαστή (χρέος).
5 Την ίδια ώρα επίσης που οι εκροές κεφαλαίων από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα παρέπεμπαν σε τριτοκοσμικές, όπως είπαν κάποιοι, χώρες, οι οικονομολόγοι υποστήριζαν ότι η διαδικασία της δημοσιονομικής προσαρμογής θα είναι δύσκολη εξαιτίας της μεγαλύτερης της αναμενόμενης ύφεσης και του υψηλότερου του προϋπολογισθέντος κόστους δανεισμού.
6 Για ορισμένους αναλυτές η ελληνική κρίση δεν έχει τελειώσει, ενώ υπάρχουν και φωνές που μιλούν για κίνδυνο να βρεθεί η χώρα αντιμέτωπη με μια «χαμένη δεκαετία», ειδικά αν η ηγεσία και η κοινωνία της χώρας δεν σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.
7 Ηνευρικότητα των αγορών εντάθηκε από μια σειρά αναπάντητα ερωτήματα όπως: Ποια είναι η πραγματική αποτίμηση και ποιο το ρίσκο των ελληνικών ομολόγων; Πότε και πώς θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί το σχέδιο στήριξης; Ποιος και πότε θα αποφασίσει αν η χώρα θα προσφύγει στον μηχανισμό και τι θα γίνει αν μια χώρα-μέλος καταψηφίσει την απόφαση προσφυγής; Ποιος θα είναι ο ρόλος του ΔΝΤ και με τι επιτόκιο θα αναγκαστεί να δανειστεί τελικά η χώρα στην περίπτωση που χρειαστεί να κάνει χρήση του «πακέτου»; Ποιος θα έχει το ουσιαστικό πρόσταγμα για τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, το ΔΝΤ ή η ΕΕ;
8 Στην αγορά σημειωνόταν επίσης ότι, όπως το 1995 η Ουάσιγκτον μπορούσε να διασώσει μόνη της το Μεξικό αλλά προτίμησε να εμπλέξει το ΔΝΤ, έτσι και σήμερα την ίδια επιλογή έκανε και η Γερμανία στην περίπτωση της Ελλάδας. Η κόντρα όμως μεταξύ ΔΝΤ και ΕΕ ως προς το ποιος θα έχει την υψηλή επίβλεψη- και τελικά την ευθύνη- του Προγράμματος Σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας πλήττει την εμπιστοσύνη των αγορών και έχει αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος δανεισμού της χώρας μας.
9 Συνολικά υποστηρίζεται ότι όσο η πορεία της οικονομικής και πολύ περισσότερο της πολιτικής ολοκλήρωσης της ευρωζώνης διατηρείται ρευστή η χώρα μας θα έχει έναν επιπλέον λόγο για να παραμένει ευάλωτη.
10 Η εκτίναξη του κόστους ασφάλισης των ελληνικών ομολόγων έχει οδηγήσει την Ελλάδα στην τέταρτη θέση του σχετικού καταλόγου των υποψήφιων θεωρητικά χωρών- πίσω από τη Βενεζουέλα, την Αργεντινή και την Ουκρανία- οι οποίες κινδυνεύουν με χρεοκοπία, ενώ οι μακροπρόθεσμοι θεσμικοί επενδυτές έχουν «ανακαλύψει» πως, ενώ αγόραζαν πριν από δύο χρόνια ελληνικά ομόλογα με «καπέλο» 0,3% έναντι των Γερμανών, τώρα αυτά, παρά το νέο «καπέλο» του 0,3%0,4%, δεν είναι και τόσο ασφαλή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου