ΣΤΟΝ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ

Ρεπορτάζ : Δήμητρα Κρουστάλλη
(από το Βήμα της Κυριακής)

Οι συμπληρωματικές συμβάσεις που υπέγραψε για δημόσια έργα η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ λίγο πριν από τις εκλογές του 2009 έχουν μπει την τελευταία περίοδο στο μικροσκόπιο του υπουργείου Υποδομών. Και όπως...
υποστηρίζουν στελέχη του υπουργείου,έχουν ήδη εντοπιστεί ενδείξεις παρατυπιών, γι΄ αυτό και ορισμένες παίρνουν ήδη τον δρόμο για τον εισαγγελέα. Πρόκειται για έργα τα οποία είτε δεν παραδίδονται στο κράτοςείτε η κυβέρνηση δεν τα αποδέχεται εξαιτίας του «φουσκωμένου» λογαριασμού που εμφανίζουν οι κατασκευαστικές εταιρείες μέσω των συμπληρωματικών συμβάσεων που υπογράφτηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση.Η σύναψη των συμβάσεων αυτών, που εκτόξευε στα ύψη το κόστος των δημοσίων έργων, αντί για εξαίρεση αποτέλεσε τον κανόνα τα προηγούμενα πέντε χρόνια και,όπως φαίνεται από τα έγγραφα που υπάρχουν στο υπουργείο Υποδομών, αρκετές από αυτές υπογράφτηκαν ακόμη και μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές του Οκτωβρίου, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη σύμβαση για την κατασκευή του αεροδρομίου της Αγχιάλου.
Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να κινηθεί εκδικητικά ούτε να επιφέρει αναστάτωση στον κατασκευαστικό τομέα. Για τον λόγο αυτό κάθε σύμβαση εξετάζεται χωριστά και σε όσες περιπτώσεις διαπιστωθούν αδικίες για τους επιχειρηματίες, αυτές θα αποκατασταθούν. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν έργα που έχουν ολοκληρωθεί αλλά οι κατασκευαστές δεν τα παραδίδουν στο κράτος, πιέζοντας με τον τρόπο αυτό για την τακτοποίηση των οικονομικών εκκρεμοτήτων που υποστηρίζουν ότι έχουν με το υπουργείο. Τα έργα και οι απαιτήσεις των εταιρειών θα κατηγοριοποιηθούν και σε όσες υποθέσεις διαπιστωθούν παρατυπίες στις διαδικασίες, θα πάρουν τον δρόμο για τη Δικαιοσύνη. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η επέκταση των αρχικών συμβάσεων με προφορικές εντολές. Επίσης άλλες, οι οποίες πληρούν τις τυπικές προϋποθέσεις αλλά όχι τις ουσιαστικές: λείπει δηλαδή το έργο που παραγγέλθηκε και οι ελεγκτές εικάζουν τώρα ότι άλλο έργο φαίνεται στα χαρτιά και σε άλλο θα κατέληγαν τελικώς τα χρήματα.
Εργολάβοι ζητούν 500 εκατ. ευρώ
Δεν πρόκειται για μία-δύο περιπτώσεις, αλλά για δεκάδες έργα διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα, τα οποία παραγγέλθηκαν για την ανάπτυξη της περιφέρειας, όπως δρόμοι, λιμάνια και αεροδρόμια. Οι κατασκευαστικές εταιρείες απαιτούν συνολικά από το κράτος περί τα 500 εκατ. ευρώ, μέσω συμπληρωματικών συμβάσεων οι οποίες συνάφθηκαν λόγω γεγονότων ανωτέρας βίας ή απρόβλεπτων καταστάσεων. Οι συμβάσεις αυτές κυμαίνονται από 500.000 ευρώ ως 50 εκατ. ευρώ αναλόγως του αντικειμένου. Εκτός από το ξεκαθάρισμα των γκρίζων ζωνών στις συμβάσεις των προηγουμένων χρόνων, το υπουργείο Υποδομών σχεδιάζει να φέρει σύντομα στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση η οποία θα απαγορεύει στο εξής τη σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων. Το καλοκαίρι θα κατατεθεί στη Βουλή νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανάθεση μελετών και έργων, με στόχο αφενός να τεθούν καθαροί κανόνες αλλά κυρίως να πάψει η καχυποψία που υπάρχει γύρω από τους διαγωνισμούς του πρώην υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ. Από τα τέλη Μαΐου θα ξεκινήσουν και οι δημοπρατήσεις νέων έργων, κυρίως στην περιφέρεια, για να στηριχθεί η αναπτυξιακή προσπάθεια της κυβέρνησης.
Η απεμπλοκή από το χάος που άφησε πίσω της η διαχείριση της προηγούμενης κυβέρνησης αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση. Κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει αυτή τη στιγμή πόσα εκατομμύρια ευρώ θα χρειαστεί να πληρώσει το υπουργείο Υποδομών σε πρόστιμα επειδή δεν έχει προχωρήσει η απαλλοτρίωση των εκτάσεων για την κατασκευή των μεγάλων αυτοκινητόδρομων. Κάθε ημέρα καθυστέρησης μεταφράζεται σε διόλου ευκαταφρόνητο ποσό για τα πέντε έργα που κατασκευάζονται με το καθεστώς των συμβάσεων παραχώρησης, για τα οποία η προηγούμενη κυβέρνηση δέσμευσε περίπου το 60% του ΕΣΠΑ που αναλογούσε στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος, σε συνδυασμό με τη μείωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, που τα προηγούμενα χρόνια δεν δημοπρατήθηκαν μεσαία και μικρά έργα για την ανάπτυξη της περιφέρειας.
Διαδικασίες -εξπρές
Ετσι, η ηγεσία του υπουργείου σκέπτεται να προτείνει στο Υπουργικό Συμβούλιο να υιοθετηθούν και σε αυτή την περίπτωση διαδικασίεςεξπρές, κατά το μοντέλο των Ολυμπιακών Αγώνων, όπου οι απαλλοτριώσεις για τα ολυμπιακά έργα και την ενίσχυση του οδικού δικτύου προχώρησαν ταχύτατα μέσω της έκδοσης Προεδρικών Διαταγμάτων. Μόνο που το υπουργείο Υποδομών θα αιτηθεί να συντμηθούν περαιτέρω οι προσθεσμίες για την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών, ώστε να γλιτώσει το Δημόσιο τα πρόστιμα και τις υπέρογκες τιμές για τις απολλοτριώσεις. Επειδή οι συμβάσεις για τους πέντε αυτοκινητόδρομους υπογράφτηκαν εσπευσμένα το καλοκαίρι του 2007, λίγο πριν από τις εκλογές, στην πορεία παρουσίασαν πολλά προβλήματα είτε με τις αρχαιολογικές υπηρεσίες είτε με το περιβάλλον είτε με τις απαλλοτριώσεις. Αυτή η σπουδή προκάλεσε καθυστερήσεις οι οποίες, πέραν της παράτασης που χρειάζεται για να ολοκληρωθούν τα έργα, μεταφράζεται και σε μεγάλες αποζημιώσεις προς τους εργολάβους και τις τράπεζες.
ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΕΡΕΥΝΩΝΤΑΙ
Οι συμπληρωματικές συμβάσεις που επανεξετάζονται από την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και είναι πιθανόν να αποσταλούν και στη Δικαιοσύνη είναι:
* Ο βορειοδυτικός άξονας της Ολυμπίας οδού (Ελευσίνα- Κόρινθος- Πάτρα- Πύργος- Τσακώνα).Πρόκειται για το πιο μεγάλο και ακριβό έργο,κόστους 2,8 δισ.ευρώ,το οποίο μαζί με τις απαλλοτριώσεις θα ξεπεράσει τα 3,5 δισ.ευρώ.Το έργο αυτό κινδυνεύει,καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση δεν συμμερίστηκε τους προβληματισμούς των τοπικών φορέων και της ΕΕ για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλούνται εξαιτίας του έργου,ιδιαιτέρως στη λίμνη Καϊάφα.
* Οι συμπληρωματικές εργασίες στο πέταλο του Μαλιακού,οι οποίες καρκινοβατούν λόγω των κακών πολιτικών χειρισμών, αλλά και της πίεσης που ασκούν οι κατασκευάστριες εταιρείες.Το κομμάτι αυτό αποτελεί τμήμα του ΠΑΘΕ και έπρεπε εφέτος το καλοκαίρι να ολοκληρωθεί.Οπως είναι σήμερα τα πράγματα,δεν προβλέπεται να παραδοθεί προτού περάσουν τουλάχιστον δύο χρόνια. Η πολιτεία είναι δεσμευμένη με τη σύμβαση παραχώρησης του άξονα Ε65 Κεντρικής Ελλάδας να παραδώσει το έργο εφέτος στον κατασκευαστή για την εκμετάλλευση των διοδίων,όπως ορίζει η σύμβαση, και υπό τις παρούσες συνθήκες το κόστος εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 30 εκατ.ευρώ συν τα πρόστιμα από τις καθυστερήσεις.