Το Πολιτικό Αποτύπωμα Ενός Περιβαλλοντολόγου Αποκλειστική Συνέντευξη του Σπύρου Κουβέλη

Επιμέλεια: Τριαντάφυλλος Καρατράντος

Ήταν πριν 4 ημέρες στο γραφείο του Βουλευτή Επικρατείας και Πολιτικού Εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ για το Περιβάλλον που ήρθε αυτή η συνέντευξη. Γράφω ήρθε γιατί ήταν απροσδόκητη, δεν την είχαμε κανονίσει και για αυτό και έχει και πολλές ερωτήσεις. Θέλω να ευχαριστήσω θερμά το Ελληνικό Καφενείο για τη φιλοξενία, αλλά και το Σπύρο Κουβέλη για την εξόχως ενδιαφέρουσα κουβέντα που είχα μαζί του.
Ζητώ συγγνώμη για την έκταση, αλλά θεωρώ ότι δεν έπρεπε να κόψουμε ούτε τελεία από τα 19:24 λεπτά της μαγνητοφώνησης.


Ούτε Επαγγελματίας ακτιβιστής, ούτε επαγγελματίας πολιτικός. Ποιος είναι τελικά ο Σπύρος Κουβέλης;


Δεν μπορείς να είσαι επαγγελματίας ακτιβιστής και δεν πρέπει να είσαι επαγγελματίας πολιτικός, δεν είναι σωστό, έτσι χάνεται το νόημα. Το ζήτημα είναι να ξέρεις τι είναι αυτό που θέλεις να πετύχεις, και ο δικός μου στόχος είναι η Ελλάδα να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει το περιβάλλον και την αναπτυξιακή της πολιτική. Αυτός ο στόχος έχει μέσα του το ακτιβιστικό στοιχείο, για να μπορέσεις να τον επικοινωνήσεις στην κοινωνία, και το πολιτικό, τον χώρο μέσα από τον οποίο μπορούν να προέλθουν οι αλλαγές. Ο Σπύρος Κουβέλης είναι ακριβώς στο μεταίχμιο, όπως το έθεσες, ούτε επαγγελματίας ακτιβιστής, ούτε επαγγελματίας πολιτικός.

Στις κοινωνικές επιστήμες λέμε ότι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε και ερμηνεύουμε τον κόσμο διαμορφώνει και τα εργαλεία πολιτικής που επιλέγουμε. Πως αντιλαμβάνεσαι εσύ τον κόσμο;

Αυτό ισχύει απολύτως. Τα εργαλεία που επιλέγεις πρέπει να είναι κατ’ αρχήν στην ίδια κατεύθυνση με αυτό που αντιλαμβάνεσαι εσύ. Αν αντιλαμβάνεσαι, για παράδειγμα, την πολιτική ως ένα πεδίο συνεργασίας με τον επιχειρηματικό κόσμο και τα ΜΜΕ τότε αυτά είναι και τα εργαλεία που θα επιλέξεις. Εγώ πιστεύω ότι το εργαλείο που επιλέγεις είναι πρώτον το ξεκάθαρο μήνυμα για αυτό που επιλέγεις και θέλεις να κάνεις, αλλά θα πρέπει να το έχεις αποφασίσει, και για να το έχεις αποφασίσει θα πρέπει να βγάλεις το μάλλον από τις προτάσεις σου και δεύτερον προσπαθείς να επικοινωνήσεις με όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο μπορείς για να τον πείσεις για αυτό που λες και να τον έχεις μαζί σου όταν έρχεται η ώρα για να κάνεις την αλλαγή. Αυτά είναι τα βασικά εργαλεία πολιτικής.

Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της οικολογίας είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Το δικό σου πολιτικό αποτύπωμα ποιο θα ήθελες να είναι;

Το δικό μου πολιτικό αποτύπωμα, αν και ακούγεται πολύ φιλόδοξο, περιέχει δύο πράγματα, το ένα ουσιαστικά είναι να κάνουμε το περιβάλλον κυρίαρχο στοιχείο σε όλες τις τομεακές πολιτικές, στην βιομηχανία, στο τουρισμό, στη γεωργία, στις πολιτικές όχι μόνο του ΠΑΣΟΚ, αλλά της Ελλάδας, αν το
καταφέρω αυτό, όχι φυσικά μόνος μου, αλλά μέσα από το ΠΑΣΟΚ θα έχω εκπληρώσει το βασικό μου όραμα. Το δεύτερο είναι να αλλάξουμε την εικόνα των πόλεων της Ελλάδας, την εικόνα που καταστράφηκε με την αντιπαροχή, τη μη ύπαρξη ελευθέρων χώρων, χώρων για περπάτημα και ποδήλατο. Να φέρουμε ένα άλλο μοντέλο που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη, ένα μοντέλο που συχνά αναρωτιέμαι γιατί δεν μπορούμε να το εφαρμόσουμε στη χώρα μας;

Τα τραγελαφικά γεγονότα από τη Σύσκεψη του 2007 στο Μπαλί δεν μπορούν παρά να μας φέρουν άσχημες σκέψεις για το Δεκέμβριο και την κρίσιμη Συνδιάσκεψη της Κοπεγχάγης. Είμαστε έτοιμοι στην Ελλάδα, κόμματα, πολιτικοί και πολίτες για αυτή την κρίσιμη Συνδιάσκεψη;

Νομίζω ότι σαν Ελλάδα από το επίσημο κράτος, από την Κυβέρνηση, δεν είμαστε έτοιμοι. Αυτό έχει φανεί πάρα πολλές φορές γιατί προσπαθούμε να δείξουμε ότι και εμείς μία χαρά τα καταφέρνουμε, ότι έχουμε πιάσει τους στόχους του Kyoto, αλλά αυτό που δεν λέμε είναι ότι αυτοί οι στόχοι ήταν οι απολύτως εφικτοί γιατί η Ελλάδα δεν έχει κρίσιμη βιομηχανική παραγωγή, άρα και τίποτα να μην κάναμε πάλι θα τους πιάναμε. Αυτό που η Ελλάδα θα χρειαζόταν είναι μία ολοκληρωμένη στρατηγική και για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής αλλά και για την αντιμετώπιση των φαινομένων που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, και σε αυτό είμαστε ανέτοιμοι. Από την άλλη πλευρά πιστεύω ότι κάποια κόμματα έχουν ανεβάσει ψηλά το θέμα της κλιματικής αλλαγής στην agenda, δεν θα σχολιάσω βέβαια τι κάνουν τα άλλα κόμματα αλλά υπάρχουν κάποια και αυτό είναι θετικό, από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ νομίζω ότι έχει γίνει μία σημαντική δουλειά και για το ζήτημα της πρόληψης και της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, αλλά χρειάζονται ακόμη μεγαλύτερα βήματα. Πρέπει επίσης να προσθέσω ότι συνολικά το σοσιαλιστικό κίνημα σε παγκόσμιο επίπεδο μέσα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή έχει πάρει σοβαρές πρωτοβουλίες, έχει ασχοληθεί με το θέμα της κλιματικής αλλαγής και μάλιστα θυμίζω ότι στην τελευταία συνάντηση στο Μοντενέγκρο μετά από δική μου πρόταση που αποδέχτηκε ο Πρόεδρος Γιώργος Παπανδρέου η Σοσιαλιστική Διεθνής θα έχει μία κεντρική τοποθέτηση στη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης.

Ένας από τους μεγαλύτερους αστικούς μύθους στην Ελλάδα είναι η περιβαλλοντική συνείδηση, ατομική και συλλογική. Μπορούμε ουσιαστικά να κάνουμε λόγο στην Ελλάδα για περιβαλλοντική συνείδηση;

Ναι, εγώ θεωρώ ότι μπορούμε και πρέπει να κάνουμε λόγο. Οι Έλληνες δεν είναι ασυνείδητοι πολιτικά, είναι απλώς από τη μία κακομαθημένοι στη βολή τους και από την άλλη δεν έχουν τις υποδομές και την ενημέρωση από το κράτος. Όταν δεν ξέρεις ποια απόβλητα και πώς να τα ανακυκλώσεις τελικά καταλήγεις να μην ................το κάνεις. Όταν χρησιμοποιείς Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και σκέφτεσαι πόσες μέρες χρειάζεσαι για να φτάσεις στον προορισμό σου καταλήγεις να μην πάρεις λεωφορείο ή κάποιο άλλο μέσο και να χρησιμοποιήσεις το αυτοκίνητο σου. Η συνείδηση επομένως είναι συν Αθηνά και χείρα κίνει, πρέπει να έχεις τα εργαλεία για να την ενεργοποιήσεις, αυτή είναι δουλειά του κράτους και όχι του πολίτη.

Είσαι ένα σύγχρονος πολιτικός με διαφορετικό λόγο. Πρόσφατα, ήσουν από τους ελάχιστους που ανέδειξαν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πυρκαγιών. Γιατί θεωρείς ότι απουσιάζει από τη δημόσια σφαίρα της Ελλάδας η συζήτηση για το περιβάλλον με το βλέμμα στο μέλλον;

Λυπάμαι που το λέω, αλλά απουσιάζει γιατί δεν συμφέρει. Δεν συμφέρει αυτούς που έχουν υποκαταστήσει τη λειτουργία του κράτους. Κανονικά η συζήτηση για το περιβάλλον θα έπρεπε να περιστρέφεται γύρω από το πώς το κράτος εξασφαλίζει τα κοινωνικά αγαθά που χρειάζονται οι πολίτες, δηλαδή τις κοινωνικές υπηρεσίες και δομές. Το δάσος, για παράδειγμα, είναι ένα κοινωνικό αγαθό, το να χάνεται το δάσος επειδή επωφελείται ένας ιδιώτης, ένας συνεταιρισμός, ένα μοναστήρι κτλ σημαίνει ότι το κράτος έχει αποκατασταθεί από κάποιον ιδιώτη. Ακριβώς επειδή αυτή η συζήτηση προκαλεί συγκρούσεις το κράτος αποφεύγει να την διεξάγει, όμως έχουμε φτάσει πλέον σε ένα σημείο όπου δεν έχουμε πλέον περιθώρια πρέπει να την ανοίξουμε διαφορετικά θα αποδεχτούμε ότι η Ελλάδα πηγαίνει σε μία μακροχρόνια φθορά λόγω κλιματικής αλλαγής, ερημοποίησης και γενικότερα των κλιματικών φαινομένων και συνολικής απαξίωσης της χώρας. Δεν έχουμε περιθώρια, πρέπει να το κάνουμε, μας αρέσει δεν μας αρέσει, πονάει δεν πονάει.

Είναι γνωστή η ευαισθησία σου στο ζήτημα της διαχείρισης των υδάτων. Το 2003, το έτος του νερού, ένας από τους μύθους που παρουσίασε η UNESCO, από την Αφρική μάλιστα, αναφερόταν στην αναζήτηση του νερού με αποστολές από τους ανθρώπους. Πόσο κοντά είμαστε σε αντίστοιχα φαινόμενα;

Πέρα από την παγκόσμια εικόνα η οποία είναι άσχημη, υπάρχει ένας σχετικός χάρτης που έχει φτιαχτεί από το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Διαχείρισης Νερού, ο οποίος δείχνει ότι το 2025, σε δεκαπέντε δηλαδή χρόνια, πολύ μεγάλες περιοχές του πλανήτη θα βρεθούν σε κατάσταση οξυμένης ξηρασίας, όχι μόνο λειψυδρίας, ξηρασίας. Στην Ελλάδα τα προβλήματα είναι ήδη εμφανή, στο Θεσσαλικό κάμπο έχουμε γεωτρήσεις που έχουν ήδη περάσει τα 400 μέτρα και τραβάνε πια αλμυρό νερό. Στην Αργολίδα, στον κάμπο του Ηρακλείου και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, τα οποία συνοδεύονται συνήθως από φαινόμενα υφαλμύρωσης και ερημοποίησης, άρα έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Τώρα, για το κατά πόσον θα δούμε εικόνες όπως τις περιγράφουν τα προγράμματα των Ηνωμένων Εθνών, πρέπει να πούμε ότι ούτως ή άλλως το νερό θα γίνει ένα υπαρξιακό ζητούμενο και θα προκαλέσει σοβαρές έριδες, ακόμη και ένοπλες συγκρούσεις, οι οποίες ήδη υπάρχουν σε μικρή κλίμακα. Από την άλλη το νερό αποτελεί και μία τεράστια πρόκληση γιατί μπορούμε να προλάβουμε αυτή την καταστροφή, μπορούμε να την προλάβουμε αν κάνουμε σωστή διαχείριση του νερού και εστιάσουμε στα μικρά έργα που χρειάζονται, και επιμένω στα μικρά γιατί αυτά είναι πιο αποτελεσματικά.

Μπορούμε να μιλήσουμε για θεμελιώδες δικαίωμα στο νερό;

Όπως πριν μίλησα για κοινωνικά αγαθά, το δάσος, ο καθαρός αέρας, ο ελεύθερος χώρος κα., το νερό είναι ακόμη μεγαλύτερο είναι θεμελιώδες δικαίωμα γιατί είναι η βάση της ζωής. Το να το κάνεις απλώς εμπορικό προϊόν και αξία προς συναλλαγή είναι εγκληματικό νομίζω.
Περιβαλλοντική μετανάστευση: μπορούμε να μιλήσουμε για σενάριο επιστημονικής φαντασίας ή για έναν εφιάλτη που θα καλεστεί να αντιμετωπίσει η Realpolitic;
Ο εφιάλτης υπάρχει ήδη, δεν θα κληθεί να τον αντιμετωπίσει, τον αντιμετωπίζει. Αν σήμερα κάνεις μία βόλτα σε κάποιο από τα παραμεθόρια νησιά του Αιγαίου σίγουρα σε μία- δύο ημέρες θα υπάρξει άλλο ένα καράβι με 60-100 ανθρώπους που έρχονται. Αυτοί οι άνθρωποι έρχονται συνήθως από τις περιοχές του Πακιστάν και του Αφγανιστάν που αντιμετωπίζουν πέρα από τα γεωπολιτικά ζητήματα και πολύ έντονα περιβαλλοντικά προβλήματα. Δεν ξέρουν που να φυτέψουν, που να ζήσουν γιατί η γη τους έχει γίνει πλέον άχρηστη. Αν σε αυτούς προσθέσουμε τις εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων και στην Ασία και στην Αφρική που θα βρεθούν σε αντίστοιχη κατάσταση, καταλαβαίνουμε ότι μιλάμε για μία τεράστια μεταναστευτική πίεση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, δηλαδή στην Ελλάδα, στη Ιταλία και στην Ισπανία που θα είναι αδύνατο να την αντιμετωπίσουμε. Αν σήμερα έχουμε πρόβλημα μία φορά ας το πολλαπλασιάσουμε επί 1000 για να καταλάβουμε τι είναι αυτό πους μας έρχεται.

Τα πρόσφατα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών έδειξαν ότι το περιβάλλον αγγίζει τους πολίτες. Μπορεί η νέα αφήγηση που χρειάζεται η Ελλάδα να είναι η πράσινη οικονομία και η πράσινη ανάπτυξη που ευαγγελίζεται ο Γιώργος Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ;

Εγώ θεωρώ ότι όχι μόνο μπορεί αλλά και πρέπει να είναι. Πρέπει να είναι γιατί αν αναλύσει κανείς τα βασικά προβλήματα της Ελλάδας που είναι η ανεργία, η μη παραγωγική γεωργική παραγωγή, ο τουρισμός μας που πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, η μη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, θα διαπιστώσει ότι είναι θέματα που εξαρτώνται από το αναπτυξιακό μοντέλο που έχουμε δημιουργήσει μεταπολεμικά και βασίζεται στη χρήση των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος σαν αναλώσιμο και όχι στην ποιότητα. Η πράσινη ανάπτυξη προσπαθεί να ανατρέψει και να αναστρέψει αυτή την πορεία και αν βάλουμε αυτά τα πράγματα σε μία εξίσωση μας οδηγούν σε ένα και μόνο αποτέλεσμα ή θα πάμε μπροστά προς αυτή την κατεύθυνση αλλαγής του αναπτυξιακού μοντέλου ή την έχουμε πατήσει σαν χώρα.

Τι κάνεις ένας περιβαλλοντολόγος σε ένα κόμμα εξουσίας, όπως το ΠΑΣΟΚ;

Νομίζω ότι προσπαθεί τουλάχιστον να κάνει κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Να μπορέσει αυτή η νοοτροπία για μία διαφορετικού είδους ανάπτυξη με τον συνυπολογισμό του περιβάλλοντος να είναι μέρος της εξουσίας, να είναι μέρος του τρόπου με τον οποίο κάνει τις επιλογές και παίρνει τις αποφάσεις της η εξουσία. Όσο καιρό το έκανα έξω από ένα χώρο που έχει προοπτική εξουσίας, όπως το ΠΑΣΟΚ, ήταν πολύ πιο εύκολο να κάνω κριτική και προτάσεις, αλλά ήταν και λιγότερο αποτελεσματικό. Αν εδώ μπορέσουμε με τη συνδρομή του συνόλου του ΠΑΣΟΚ και του Γιώργου Παπανδρέου να κάνουμε κάποια πράγματα νομίζω ότι η αποτελεσματικότητα θα είναι πολύ μεγαλύτερη, και αυτό είναι και το στοίχημα μου.

Επομένως, μπορεί το περιβάλλον από παρεμπίπτουσα συνισταμένη να γίνει κυρίαρχη πολιτική επιλογή;

Για μένα πρέπει να γίνει. Όπως μέσα στην όλη θεωρία για την προσέγγιση μίας βιώσιμης κοινωνίας και μίας βιώσιμης ανάπτυξης λέμε ότι υπάρχουν 3 πυλώνες: η οικονομία, η κοινωνία και το περιβάλλον, και στην Ελληνική πολιτική πρέπει να γίνει το ίδιο, το περιβάλλον είναι το κομμάτι που λείπει, αυτό πρέπει να ανατάξουμε.

Η εμπειρία σου ως τώρα από το ΠΑΣΟΚ;

Η εμπειρία μου ως τώρα από το ΠΑΣΟΚ είναι μάλλον θετική, αν δεν ήταν άλλωστε δεν θα ήμουν εδώ. Νομίζω ότι έχει ακόμη αρκετή δουλειά να κάνει, δηλαδή είδα ότι μέσα σε δύο χρόνια καταρχήν άνοιξαν πάρα πολλά αυτιά απέναντι στη συζήτηση για το περιβάλλον και την πράσινη ανάπτυξη που στην αρχή ήταν πολύ πιο κριτικά και επιφυλακτικά, αλλά ακόμη, παρόλο που αρχίζει και μπαίνει στο κεντρικό DNA του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, έχουμε δουλειά να κάνουμε, κυρίως σε περιφερειακό επίπεδο.

Τι είναι για σένα η Ελληνικότητα;

Η Ελληνικότητα; Ωραία ερώτηση. Ελληνικότητα είναι αυτό που έχουμε στον τόπο μας και δεν μπορούμε να το βρούμε πουθενά αλλού και αυτά τα πράγματα είναι πάρα πολλά, δηλαδή έχουν να κάνουν με την ίδια την εικόνα και το χαρακτήρα της Ελλάδας, έχουν να κάνουμε με το τοπίο, τον πολιτισμό, έχουν να κάνουν με αυτό που θυμόμαστε όταν κλείνουμε τα μάτια μας και λέμε για να θυμηθούμε πως ήταν όταν ήμασταν παιδιά. Αυτή είναι η Ελληνικότητα που έχει μπει μέσα μας και αυτό είναι και το πλέον συγκριτικό πλεονέκτημα της δικής μας χώρας που μπορούμε να αναδείξουμε.

Μπορούμε να μιλήσουμε για πατριωτισμό αν δεν σεβαστούμε τον πλανήτη μας;

Όχι, ξεκάθαρα όχι. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για πατριωτισμό, ούτε καν ότι νοιαζόμαστε για τους δικούς μας ανθρώπους

Επομένως ασπάζεσαι το όραμα του οικολογικού πατριωτισμού;

Απολύτως. Απολύτως γιατί νομίζω ότι η βασικότερη αξία που έχει μία χώρα, η πατρίδα σου που θες να προστατέψεις είναι αυτό που αποτελεί το συνολικό της οικολογικό μέγεθος.

Τελικά ένας περιβαλλοντολόγος νιώθει άνετα στην πολιτική;

Αυτό θα το δείξει ο χρόνος, αλλά η αλήθεια είναι ότι ένας περιβαλλοντολόγος που είναι έτοιμος να κάνει τις ρήξεις που χρειάζονται δεν νιώθει άνετα πουθενά. Μπορεί να είσαι περιβαλλοντολόγος της θεωρίας και της πολλής κουβέντας και εκεί νιώθεις άνετα σε κάθε περίπτωση, αν θέλεις όμως να κάνεις πραγματικά τις αλλαγές και να τα βάλεις με τα συμφέροντα, τις δεδομένες δομές και τις συνήθειες που υπάρχουν έχεις συνεχώς τριβές, αλλά αυτό είναι που δίνει και ενδιαφέρον στο θέμα. Επομένως, νομίζω ότι αν το κάνεις συνειδητά μπορείς παντού να επιμείνεις τουλάχιστον. Τώρα αν θα επιβιώσεις ή όχι δεν εξαρτάται μόνο από σένα.

Επομένως ήρθες για να μείνεις στο πολιτικό χάρτη. Μιας και βρισκόμαστε και σε προεκλογική περίοδο, ο Σπύρος Κουβέλης θα είναι παρών σε αυτή την εκλογική μάχη;

Ήρθα για να μείνω όσο χρειάζεται. Δεν πιστεύω ότι πρέπει οι πολιτικοί να μένουν για πάντα και θεωρώ ότι πρέπει να έχουν και αρκετά σύντομο χρόνο παραμονής στην πολιτική για να υπάρχει ανανέωση και δυνατότητα να μπαίνουν καινούριες ιδέες. Εγώ είμαι δύο χρόνια βουλευτής, άρα νομίζω ότι σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση θα είμαι παρών, το έχω αποφασίσει ότι θα είμαι παρών και θα είμαι παρών στην Α’ Αθήνας, γιατί πιστεύω ότι πρέπει να μπορέσουμε να χτίσουμε επάνω σε αυτή την προσπάθεια που έχει γίνει τα δύο χρόνια που συμμετέχω εγώ και έχει ξεκινήσει και πριν από μένα βέβαια για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ελλάδας μέσα και στην πρόταση και στην υλοποίηση αυτής της πρότασης από το ΠΑΣΟΚ, αλλά μέχρι εκεί, μετά θα δούμε τι θα γίνει.

Ποιο είναι το δικό σου πρόταγμα για την Αττική;

Το δικό μου πρόταγμα για την Αττική είναι κάτι που το σκεφτόμουν τις μέρες μετά τη μεγάλη καταστροφή, τις πυρκαγιές . στην Αττική πρέπει να ξεκινήσουμε με την έννοια του μεγάλου έργου πολιτικά και οικονομικά, αλλά όχι με τσιμέντο, άσφαλτο και ατσάλι με την έννοια του μεγάλου έργου ως πρόγραμμα αποκατάστασης του περιβάλλοντος , ανάδειξη των ελεύθερων χώρων με πάρκα πρασίνου. Αυτό που έλεγα πριν για τις πόλεις της Ελλάδος να το κάνουμε στην Αθήνα γιατί αλλιώς με μικρές παρεμβάσεις, κυρίως για επικοινωνιακού λόγους, δεν μπορούμε να το κάνουμε.

Ο Paul Valery έλεγε για την ΕΕ: «ελπίζουμε αφηρημένα, φοβόμαστε συγκεκριμένα», αυτό το αξίωμα έχει απόλυτη εφαρμογή στο περιβάλλον. Τι ελπίζει και το φοβάται ο Σπύρος Κουβέλης;

Ο Σπύρος Κουβέλης ελπίζει ότι αυτά που ξεκίνησαν ως αφηρημένες ιδέες για πρόγραμμα θα μπορέσουμε να τα υλοποιήσουμε χωρίς να χρειαστεί να κάνουμε εκπτώσεις. Αυτό είναι η ελπίδα, ο φόβος είναι πόσο μεγάλες συγκρούσεις θα χρειαστούν για να μην κάνουμε εκπτώσεις και πόσο δυνατά θα μπορέσουμε να σταθούμε στα πόδια μας για να μπορέσουμε να πούμε ακριβώς ότι εμείς εκπτώσεις δεν κάνουμε

Ας κλείσουμε με μία συμβουλή προς καταναλωτάς. Πως μπορεί ένα καταναλωτής να είναι και περιβαλλοντικά ευαίσθητος και χρήσιμος;

Ένας καταναλωτής μπορεί να είναι περιβαλλοντικά ευαίσθητος και χρήσιμος αν σκέφτεται πριν αγοράσει. Όταν σκέφτεται ότι μπορεί να πάρει προϊόντα εξοικονόμησης ενέργειας και αυτό βοηθάει και τη δική του τσέπη είναι και έξυπνος και περιβαλλοντικά ευαίσθητος. Όταν κατανοήσει ότι μπορεί να παίρνει μαζί του μία τσάντα από το σπίτι για να μην παίρνει 8 σακούλες από το σούπερ μάρκετ είναι ευαίσθητος και αποτελεσματικός. Είναι κάποια μικρά, αλλά χρήσιμα πράγματα που μπορεί να κάνει ο καθένας μας και μπορούμε να τα βρούμε σε δεκάδες blogs στο ίντερνετ, αρκεί να θέλουμε να το κάνουμε.

Μιας και αναφέρθηκες στα blogs ας κλείσουμε με αυτά. Στην Ελλάδα τα blogs εστιάζουν κυρίως στην κριτική. Μπορούμε να δούμε μία πράσινη ιστολογική συμμαχία στα πλαίσια του ρόλου των blogs στις ΗΠΑ για την μεταρρύθμιση υγείας του Obama;

Οπωσδήποτε και πιστεύω ότι όχι μόνο θα μπορούσαν αλλά μπορούν και πρέπει να είναι ένας από τους κεντρικούς κομιστές τους μηνύματος και του τρόπου υλοποίησης αυτού του μηνύματος και αυτό γιατί η συζήτηση για το περιβάλλον μέχρι σήμερα, αν εξαιρέσουμε τα blogs, γίνεται από τις ΜΚΟ, γίνεται με κακό τρόπο από την Κυβέρνηση, και γίνεται επίσης γιατί δημιουργεί πηχυαίους τίτλους από τα παραδοσιακά ΜΜΕ . Τα blogs δεν έχουν κανένα από τα κακά που έχουν όλα αυτά και έχουν τα περισσότερα καλά από αυτά που έχουν οι ΜΚΟ. Έχουν επίσης τη δυνατότητα της άμεσης μεταφοράς του μηνύματος χωρίς να έχουν να ωφεληθούν από κάτι τα ίδια

ΥΓ. Εύχομαι στον Σπύρο Κουβέλη να μιλά πάντα τόσο αυθεντικά και πολιτικά και καλή επιτυχία στη δύσκολη εκλογική αναμέτρηση στην Α΄ Αθήνας.