Ο Ηλιόπουλος, η Συλλογικότητα και ο Ανθρωπισμός

Τριαντάφυλλος Καρατράντος

Τελικά κάτι κάναμε. Αναφέρομαι στο Θοδωρή Ηλιόπουλο, όχι απλώς μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο, αλλά πλέον βρίσκεται και εκτός φυλακής. Αφού λοιπόν, έστω σε πρώτη φάση, έστω στο παρά πέντε, η υπόθεση αυτή είχε αίσιο τέλος σκέφτηκα να γράψω λίγες λέξεις για τον Ηλιόπουλο, για τις συλλογικότητες και τα ενδιαφέροντα.

Η υπόθεση του Ηλιόπουλου άγγιξε πολλά και διαφορετικά ελατήρια του κάθε πολίτη. Ξεκίνησε από ένα group στο Facebook με 5 άτομα και σήμερα έχει 1929. Δεν θα σταθώ στο διαφορετικό κίνημα, το ηλεκτρονικό κίνημα, όπως πολύ σωστά σημείωσε ο Γρηγόρης Νικολόπουλος, θα σταθώ στη συλλογικότητα, στην ατομικότητα και στο γιατί συμμετείχαμε.

Να σημειώσω ότι εγώ δεν νιώθω δικαιωμένος, αλλά ανακουφισμένος. Ανακουφισμένος γιατί μπορεί αύριο εγώ να βρεθώ στη θέση του Ηλιόπουλου και πιστέψτε με είναι πολύ ευχάριστο να ξέρεις ότι υπάρχει εκεί έξω μία ενεργή κοινωνία η οποία μπορεί να αγωνιστεί για το δίκαιο του αδυνάτου και να ευοδωθεί κιόλας ο αγώνας της.

Όλα ξεκίνησαν από μία επιστολή στον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Μία επιστολή για να πάρει θέση για τη σωτηρία της ζωής του Θοδωρή Ηλιόπουλου. Ειπώθηκαν πολλά: για κινήσεις που υποβαθμίζουν τη συλλογικότητα, για κομματικές σκοπιμότητες, για γλειψίματα στους θεσμούς, για κινήσεις που δεν θα ενέκρινε ο Θοδωρής κτλ.

Δεν θα σταθώ στο ότι το ΠΑΣΟΚ και ο Πρόεδρος του είναι ο μόνος ο οποίος απάντησε στις επιστολές που εστάλισαν, εξαιρώ το ΣΥΡΙΖΑ, τους Οικολόγους Πράσινους, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και το ΠΑΜΜΕ που τοποθετήθηκαν από μόνοι τους, και δεν θα σταθώ ούτε στη βαρυσήμαντη, για μένα τουλάχιστον, έκκληση του Εκπροσώπου Τύπου του ΠΑΣΟΚ και τα αποτελέσματα της για τη μεταφορά και κατόπιν την απελευθέρωση του Θοδωρή. Ήταν μία νίκη της κοινωνίας. Τα κόμματα, οι πρωτοβουλίες, οι μαζικοί φορείς και οι επαγγελματικοί σύλλογοι ήταν οι πολλαπλασιαστές του μηνύματος και της πίεσης μας.

Θα σταθώ στο ζήτημα του γιατί συμμετείχαμε. Το κίνημα για τον Ηλιόπουλο μάζεψε στους κόλπους του ανθρώπους από πολλούς μαζικούς χώρους. Ανθρώπους με διαφορετικά κίνητρα, ενδιαφέροντα, ιδεολογίες, πεποιθήσεις και στοχεύσεις. Ανθρώπους που όμως μοιράστηκαν έναν κοινό στόχο, τη σωτηρία και την απελευθέρωση του Ηλιόπουλου. Άλλοι, στο πρόσωπο του Θοδωρή, ζήτησαν τη δικαίωση του Δεκέμβρη, άλλοι την ανατροπή του συστήματος, άλλοι την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, άλλοι την υπεράσπιση της ελευθερίας, άλλοι το δικαίωμα σε μία δίκαιη κοινωνία, άλλοι το απλό ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο, τον ανθρωπισμό.

Για μένα είχαν την ίδια βαρύτητα. Δεν με απασχόλησε ποτέ ο λόγος που εντάχθηκαν στη συλλογικότητα, με απασχόλησε ότι όλοι δούλεψαν για τον κοινό στόχο. Καθένας με τον τρόπο του, χωρίς να υποτάξει τυφλά την ατομικότητά του, αλλά κάνοντας χρήση της ατομικότητας του για να ενισχύσει τη συλλογικότητα.

Τι μου έφερε στο μυαλό όλη αυτή η συζήτηση;

Την αέναη διαφωνία από την εποχή των Σοφιστών ακόμη. Το δημόσιο αίσθημα ή το προσωπικό ενδιαφέρον είναι το πιο ουσιαστικό συστατικό για τη θεμελίωση μίας δίκαιης κοινωνίας;

Στις κοινωνικές επιστήμες η διαφωνία έχει λάβει την εξής μορφή: κοινή ταυτότητα ή αμοιβαία ατομικά ενδιαφέροντα; Η λογική της ταυτότητας βασίζεται στις συνεκτικές επιπτώσεις της ομοιότητας, ενώ η λογική του ενδιαφέροντος στην αλληλεξάρτηση ως κίνητρο συνεργασίας και δράσης.

Η υπόθεση του Ηλιόπουλου έδειξε ότι μπορεί να υπάρξει υπέρβαση του αρχέγονου διαχωρισμού ταυτότητας- ενδιαφέροντος υπέρ της συλλογικότητας.

Αυτή ήταν η λογική και του George Washington όταν στη διάρκεια της Αμερικανικής Επανάστασης αναφερόταν στα κίνητρα που μπορούν να οδηγήσουν μία ομάδα φτωχών και ανεκπαίδευτων αγροτών να πάρουν τα όπλα ενάντια στη ισχυρή αυτοκρατορία: «δεν έχω την πρόθεση να βγάλω από όλους σας την ιδέα του Πατριωτισμού. Ξέρω ότι υπάρχει και ξέρω ότι έχει προσφέρει πάρα πολλά στη σημερινή κατάσταση. Αλλά αποτολμώ να σας βεβαιώσω ότι ένας μεγάλος και διαρκής πόλεμος δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο σε αυτή την αρχή. Πρέπει να υποστηριχθεί από την προσδοκία του ατομικού ενδιαφέροντος».

Αλήθεια γιατί θα πρέπει να θεωρούμε κατώτερο τον ανθρωπισμό και το ατομικό ενδιαφέρον από την ιδεολογική συλλογική ταυτότητα;

Για μένα η υπόθεση Ηλιόπουλου επιβεβαίωσε, με μία μικρή βέβαια παραλλαγή, ένα από τα βασικά συνθήματα του Μάη του ’68: Συμμετέχω, Συμμετέχεις, Συμμετέχει, Συμμετέχουμε, Κερδίζουμε.

ΥΓ. Το αυθεντικό σύνθημα ήταν:

"To be free in 1968 means to participate. I participate. You participate. He participates. We participate. They profit."
Αναρτήθηκε από Akis Karatrantos