Ρεπορτάζ : Αντώνης ΚαρακούσηςΗ αγωνία για την τύχη και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας δεν λέει να τελειώσει και, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, θα παραταθεί, θα καταδιώκει τη χώρα για καιρό. Οι διαβουλεύσεις των προηγούμενων ημερών με τους κοινοτικούς εμπειρογνώμονες δεν είχαν σαφή κατάληξη, έμειναν οι επιφυλάξεις και οι ενδοιασμοί, όπως και οι περισσότερες από τις απαιτήσεις των Βρυξελλών, οι εμπειρογνώμονες των οποίων παραμένουν δύσπιστοι απέναντί μας.
▅ Ευρωπαϊκές επιφυλάξεις
Το ελληνικό μοντέλο σταθεροποίησης δεν ενθουσίασε από την αρχή κανέναν στην Εσπερία, ούτε και τώρα συναντά ένθερμους... υποστηρικτές, παρά τις επεμβάσεις και τις πολλές τροποποιήσεις. Οι οικονομολόγοι της DG 2, της περιβόητης Διεύθυνσης Μακροοικονομικής Ανάλυσης της Κομισιόν, η οποία πολλάκις έχει εμπλακεί στις ελληνικές οικονομικές υποθέσεις, διατηρούν σχεδόν ακέραιες τις επιφυλάξεις τους και ιδιαιτέρως νιώθουν ανασφαλείς επειδή το Πρόγραμμα Σταθερότητας που έχει καταρτίσει ο υπουργός Οικονομίας κ. Γ. Παπακωνσταντίνου στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μέτρα και προβλέψεις αύξησης των εσόδων παρά σε πολιτικές ελέγχου και περιορισμού των δαπανών.
Θεωρούν ευλόγως ότι στις παρούσες συνθήκες οικονομικής ύφεσης και καθίζησης της οικονομικής δραστηριότητας οι προβλέψεις για αύξηση των εσόδων είναι επισφαλείς και για αυτό επιμένουν σε μέτρα περιορισμού των δαπανών, τα οποία στον βαθμό που εφαρμοσθούν μπορούν να μετρηθούν και να βεβαιώσουν τους πάντες ότι η δημοσιονομική προσαρμογή είναι εφικτή. Επειδή μάλιστα γνωρίζουν καλά τις πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα και έχουν πλήρη επίγνωση του βάρους της έννοιας του πολιτικού κόστους στη χώρα μας, μετρούν και ξαναμετρούν τις υποσχέσεις μας και διερωτώνται τις περισσότερες φορές αν η κυβέρνηση έχει τις δυνάμεις και τη βούληση να ξεπεράσει τις προβλεπτές εσωκομματικές αντιδράσεις σε μέτρα και πολιτικές περιστολής των δαπανών.
▅ Ανησυχία για τα έσοδα
Ειδικά για τα έσοδα έχουν και έναν άλλον λόγο να ανησυχούν. Ακούνε εδώ και μήνες για αυξήσεις στους έμμεσους φόρους, όπως και για αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος και κεφαλαίου, χωρίς όμως έμπρακτες αποδείξεις. Χρειάστηκε η επίσκεψη των κοινοτικών εμπειρογνωμόνων στην Αθήνα για να επιβληθεί η θρυλούμενη εδώ και τρεις μήνες αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα ποτά και στα τσιγάρα, ενώ συνεχίζουν οι ενδοιασμοί και οι επιφυλάξεις για καύσιμα και οι υπόλοιποι φόροι τελούν υπό την αίρεση του κοινωνικού διαλόγου. Με άλλα λόγια, οι ελεγκτές και οι επόπτες των Βρυξελλών και της Φραγκφούρτης έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν ότι οι προβλέψεις των εσόδων είναι αβέβαιες. Ακόμη έχουν και άλλη αίσθηση του χρόνου από αυτήν που διατηρεί η ελληνική πολιτική. Υπέθεταν ότι σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης όπως αυτή που διανύουμε θα είχαμε κινηθεί από τη μεθεπομένη των εκλογών προς μείωση των ελλειμμάτων με σκοπό ακριβώς να ξεκινήσουμε το 2010 από καλύτερη θέση την προσπάθεια της δημοσιονομικής προσαρμογής. Για τον επικρατούντα στις Βρυξέλλες και στη Φραγκφούρτη καλβινιστικό ορθολογισμό η ελληνική χαλαρότητα και αναμονή είναι αδιανόητη. Ηδη θεωρούν ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος στο τελευταίο τρίμηνο του 2009 και, βλέποντας ότι φεύγει άπραγος, χωρίς αποτελέσματα, και ο πρώτος μήνας του 2010, τους πιάνει κρύος ιδρώτας. Δεν είναι τυχαίο ότι μεταδίδουν αρμοδίως πως, αν παρέλθει το πρώτο τρίμηνο χωρίς αποτελέσματα, οι πιέσεις στους ελληνικούς τίτλους θα επανέλθουν δριμύτερες και η ελληνική οικονομία θα απειληθεί αυτή τη φορά όχι από απλούς κερδοσκοπικούς ανέμους αλλά από ακραία φαινόμενα που παρόμοια δεν έχει γνωρίσει. Κάπως έτσι η δυσπιστία της Ενωσης διατηρείται σε μεγάλο βαθμό και θα απαιτηθεί πολύς κόπος και ακόμη περισσότερες προσαρμογές στις επόμενες 30 ημέρες για να λάβει η κυβέρνηση την πολυπόθητη έγκριση του Προγράμματος Σταθερότητας, η οποία με τη σειρά της θα προσφέρει και το κλειδί για να ξεκλειδώσουν οι αγορές και να άρουν τις επιφυλάξεις τους στον ελληνικό δανεισμό. Ηδη όσοι έχουν απευθείας επαφή με τα ευρωπαϊκά οικονομικά κέντρα μεταφέρουν επιφυλάξεις και ανησυχίες για την ένταση των ελληνικών προσπαθειών και επιμένουν ότι πολλά έχουν να γίνουν ως την κρίσιμη συνεδρίαση της Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής στις 7 Φεβρουαρίου, οπότε και θα αξιολογηθεί σε τεχνικό επίπεδο το ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ουσιαστικά η διαπραγμάτευση μένει ως τότε ανοιχτή και αυτό εξηγεί το γεγονός ότι ο νεοεπιλεγείς πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης κ. Χέρμαν βαν Ρομπάι μετέβαλε το πρόγραμμά του και έρχεται εσπευσμένα την προσεχή Τρίτη στην Αθήνα προκειμένου να έχει απευθείας επαφές με τον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου και ανώτερα στελέχη της κυβέρνησης.
Με όλα τούτα έντονη διατηρείται η αγωνία για τον χαρακτήρα του ελληνικού Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Οι περισσότεροι βεβαίως υπολογίζουν ή καλύτερα ελπίζουν ότι τελικώς όλα θα πάνε κατ΄ ευχήν και η κυβέρνηση Παπανδρέου, αφού κάνει τις απαιτούμενες προσαρμογές, θα λάβει τελικώς την ευρωπαϊκή βούλα και η ελληνική οικονομία θα ξανακερδίσει τη χαμένη αξιοπιστία της και θα βαδίσει με περισσότερη ασφάλεια στο μέλλον. Σύμφωνα με τη λογική τους, αρκεί η επανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο όσοι παρακολουθούν από κοντά τις ελληνικές οικονομικές υποθέσεις και συμμετέχουν ενεργά σε αυτές θεωρούν ευθύγραμμη και σχεδόν απλοϊκή την παραπάνω προσέγγιση. Και ίσως ενδεικτική της έλλειψης κατανόησης των οικονομικών προβλημάτων της χώρας από σημαντική μερίδα του πολιτικού προσωπικού.
▅ Χρεοκοπημένο μοντέλο
Οι ίδιοι επιμένουν ότι το ελληνικό οικονομικό πρόβλημα είναι βαθύτερο, συνδέεται με την εξάντληση του μοντέλου που επικράτησε την προηγούμενη δεκαπενταετία και η έξοδος από την κρίση θα απαιτήσει ριζικές αναθεωρήσεις, μεγάλες αλλαγές και μακροχρόνια προσπάθεια. Και εξηγούν ότι το προηγούμενο μοντέλο που στηρίχθηκε στην ανεξέλεγκτη αύξηση των δημοσίων δαπανών, στον διεθνή δανεισμό και στη χρηματοδοτούμενη από το εξωτερικό πιστωτική επέκταση έχει κυριολεκτικά τελευτήσει τον βίο του, δεν μπορεί πλέον να υπηρετηθεί. Λένε χαρακτηριστικά ότι όπως λειτούργησε εξήντλησε τη χώρα, υπονόμευσε μέσω της ανόδου των τιμών την ανταγωνιστικότητά της και τώρα, υπό την πίεση των αγορών και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δεν μπορεί παρά να αντικατασταθεί με τρόπο απότομο και απολύτως επιθετικό. Επιχειρηματίες και τραπεζίτες, υπό την επίδραση και του αυστηρού Προγράμματος Σταθερότητας, εκτιμούν ότι το 2010 η ελληνική οικονομία θα βυθιστεί ακόμη περισσότερο στην ύφεση πιέζοντας κατά τρόπο δυναμικό δραστηριότητες, επιχειρήσεις και πρόσωπα.
Είναι, όπως χαρακτηριστικά λένε, σαν να έπεσαν όλοι οι λογαριασμοί την ίδια ημέρα. Και υπό αυτή την έννοια κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι η διαχείριση της παρούσας κρίσης είναι υπόθεση μιας χρονιάς ή ενός προγράμματος, όσο προχωρημένο κι αν είναι αυτό...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου