"ΚΑΙΓΟΝΤΑΙ" ΣΤΗΝ ΑΜΟΛΥΒΔΗ...

Ρεπορτάζ : Δήμητρα Σκούφου
(από ΤΑ ΝΕΑ)

Τον φάκελο της αγοράς πετρελαιοειδών ανοίγει και πάλι η κυβέρνηση. Μετά την κοινή διαπίστωση ότι στην αγορά των καυσίμων δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός και την εκτόξευση των τιμών της αμόλυβδης, παρά την επιβολή πλαφόν σε ορισμένες περιοχές της χώρας, η κυβέρνηση βρίσκεται πλέον μπροστά σε μια σημαντική... πρόκληση: να πάρει τις αποφάσεις εκείνες για τις οποίες όλοι συζητούν αλλά κανένας δεν τολμά να εφαρμόσει.
Την ίδια ώρα, σύγχυση υπάρχει σχετικά με τις αρμοδιότητες για τον έλεγχο της αγοράς, καθώς τα υπουργεία Ενέργειας και Οικονομίας έχουν το καθένα μέρος του ελέγχου της αγοράς καυσίμων.
Στον διάλογο μεταξύ των φορέων της αγοράς και της κυβέρνησης, που αναμένεται να αρχίσει τις επόμενες ημέρες, μετά και τη δέσμευση του υφυπουργού Ενέργειας Γιάννη Μανιάτη, τη βάση θα αποτελέσουν τα πορίσματα της Επιτροπής Ανταγωνισμού για την αγορά πετρελαιοειδών αλλά και οι αποφάσεις που είχε λάβει η Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2008 επιβάλλοντας μια σειρά από μέτρα και προτείνοντας μια σειρά άλλων, εκ των οποίων όμως λίγα υιοθετήθηκαν στην πράξη.
Γιατί δεν απέδωσε το πλαφόν
Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στην αγορά τις τελευταίες εβδομάδες, με την τιμή της αμόλυβδης να ξεπερνά το 1,6 ευρώ σε αρκετές περιοχές της χώρας, αλλά και οι στρεβλώσεις που ανέδειξε η επιβολή του πλαφόν σε ορισμένους νομούς, δείχνουν την αναγκαιότητα για την άμεση λήψη αποφάσεων. «Η επιβολή του πλαφόν δεν απέδωσε γιατί η εισήγηση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στηρίχθηκε σε λανθασμένα στοιχεία της αγοράς πετρελαιοειδών, και όχι στις στρεβλώσεις που προκαλούν την ανισορροπία των τιμών, και γιατί η επιβολή του δεν έγινε σε όλα τα στάδια διακίνησης και διαμόρφωσης των τιμών», λέει ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών Ελλάδος, Δημήτρης Μακρυβέλιος.
Μεγάλο πρόβλημα φαίνεται ότι δημιουργεί στην αντιμετώπιση της κερδοσκοπίας η σύγχυση των αρμοδιοτήτων για τον έλεγχο της συγκεκριμένης αγοράς, η οποία αφήνει περιθώρια σε επιτήδειους να κερδοσκοπούν. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι, αν και το Παρατηρητήριο Τιμών Καυσίμων ανήκει στο υπουργείο Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) και οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών γνωστοποιούν τις τιμές χονδρικής στο υπουργείο αυτό, το υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (ΥΠΟΑΝ), στο οποίο ανήκει ο τομέας του Εμπορίου και λογικά ο έλεγχος των τιμών, δηλώνει ότι δεν έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί την εξέλιξη των τιμών χονδρικής (εταιρείες εμπορίας) αλλά, αντίθετα, έχει πρόσβαση στις τιμές διύλισης και απλώς συνεπικουρεί στον έλεγχο τιμών που κάνει το υπουργείο Ενέργειας. Τι λένε οι πρατηριούχοι
Την εβδομάδα που πέρασε, σύμφωνα με πληροφορίες, η υπουργός Οικονομίας Λούκα Κατσέλη ζήτησε από τον υφυπουργό Ενέργειας κ. Μανιάτη να καλέσει τη ΡΑΕ, ώστε να εξετάσει την εξέλιξη των τιμών σε όλα τα στάδια της διακίνησης των καυσίμων, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο λειτουργεί ορθά η αγορά. «Οι μεγάλες αποκλίσεις που φτάνουν πολλές φορές και τα 35 λεπτά το λίτρο είναι αδικαιολόγητες και απαράδεκτες. Είναι βασικό στοιχείο της κακής λειτουργίας του ανταγωνισμού, και οφείλονται στην αδιαφανή εμπορική πολιτική των εταιρειών χονδρικής», λένε οι πρατηριούχοι, οι οποίοι ζητούν ο έλεγχος αλλά και η επιβολή πλαφόν να αφορά όλα τα στάδια της διακίνησης καυσίμων.
Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι η αγορά των καυσίμων λειτουργεί στρεβλά, και μάλιστα σε όλα τα στάδια, από τη διύλιση έως και την αντλία του πρατηρίου. Την εικόνα αυτή είχαν δώσει τα πορίσματα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία μάλιστα είχε επιβάλει και μέτρα. Συγκεκριμένα, από τον Νοέμβριο του 2008 η Επιτροπή Ανταγωνισμού, έπειτα από ειδική έρευνα που είχε κάνει στην αγορά των υγρών καυσίμων, πρότεινε στην τότε κυβέρνηση μια σειρά παρεμβάσεων στην αγορά καυσίμων. Συγκεκριμένα, επέβαλε 9 μέτρα, από τα οποία η προηγούμενη κυβέρνηση με υπουργική απόφαση έθεσε σε εφαρμογή τα 5, ενώ είχε καταθέσει και 15 προτάσεις, από τις οποίες καμία δεν υιοθετήθηκε.
Ο ανταγωνισμός δεν φτάνει στις τιμές
Σήμερα ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί - με άμεσες επιπτώσεις στις τιμές- και οι λόγοι είναι πολλοί, λένε οι πρατηριούχοι, οι οποίοι βρίσκονται πάντα στο στόχαστρο των καταναλωτών ως τελικοί διακινητές των καυσίμων. Οι ανύπαρκτες εισαγωγές καυσίμων, το αδιαφανές καθεστώς τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας, η αδιαφάνεια στη διαμόρφωση των τιμών, οι συμβάσεις αποκλειστικής συνεργασίας, ο αθέμιτος ανταγωνισμός από τους αποκλειστικούς προμηθευτές και ο μεγάλος αριθμός πρατηρίων είναι μόνο μερικοί από αυτούς. Τους είχε επισημάνει και η Επιτροπή Ανταγωνισμού προς την προηγούμενη κυβέρνηση ζητώντας, μεταξύ άλλων, να υποχρεώσει τις εγχώριες εταιρείες διύλισης σε αναλυτικό επιμερισμό των στοιχείων κόστους που περιλαμβάνονται στην προσαύξηση (premium) που χρεώνουν τις εταιρείες εμπορίας και τους μεγάλους τελικούς καταναλωτές, τόσο στην εγχώρια αγορά (βενζίνες, πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης) όσο και στη διεθνή (αεροπορικά, ναυτιλιακά καύσιμα), και να γνωστοποιούν τα στοιχεία αυτά στο πρώην υπουργείο Ανάπτυξης και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Το μέτρο αυτό δεν εφαρμόστηκε.

fimotro.