«Δεν έχουμε απέναντί μας εχθρούς που πρέπει να νικήσουμε. Εχουμε ανθρώπους που αγωνιούν. Θέλουμε να τους κάνουμε να αισθανθούν και αυτοί ασφαλείς...»
Ο Ρέππας, άλλωστε, υπήρξε πραγματιστής από την εποχή των μεγάλων ΠΑΣΟΚικών μύθων. Πόσω, μάλλον, σήμερα... Οταν ακούει, λοιπόν, ότι η κυβέρνηση υποκύπτει σε πολιτικές τυπικά νεοφιλελεύθερες, απαντά με... διλήμματα: «Κανένα ΠΑΣΟΚ και καμία ΠΑΣΚΕ», λέει, «δεν μπορεί να μείνει απαθής απέναντι στην κρίση. Αν αφήσουμε ανοιχτή την πόρτα για ιδιωτικοποιήσεις ζημιογόνων φορέων, τότε ακολουθούν απολύσεις. Στόχος μας είναι η αναδιοργάνωση, ώστε και οι φορείς να έχουν προοπτική και οι άνθρωποι να είναι ασφαλείς».
«Και ο σοσιαλισμός;», τον ερωτώ; «Τι απέγινε; Μήπως τον πάτησε κι αυτόν το τρένο του... ΟΣΕ;»... Γελάει. «Μην ανησυχείτε», μου απαντά. «Το ΠΑΣΟΚ από την ίδρυσή του πλούτισε τη δημόσια ζωή με εμπειρίες και ιδέες. Και η μεγάλη του ικανότητα ήταν πάντοτε να ανανεώνεται και να επικαιροποιεί την πολιτική του, συλλαμβάνοντας τα μηνύματα των καιρών...».
«Και οι καιροί τι προστάζουν, κύριε Ρέππα;»...
«Μας επιβάλλουν αλλαγές με υπευθυνότητα. Κάποια στιγμή ας το καταλάβουμε όλοι: τόσα χρόνια μάθαμε να προτάσσουμε την αναδιανομή με δανεικά. Καιρός είναι οι σοσιαλιστές να προτάξουν την παραγωγή και την ανάπτυξη...».
Συνέντευξη στον Χρήστο Μαχαίρα
Κύριε Ρέππα, έχετε ζήσει όλους τους τοκετούς του ΠΑΣΟΚ. Θυμάστε να βρέθηκε ποτέ το κόμμα σας σε φάση σαν τη σημερινή;
Το ΠΑΣΟΚ από την ίδρυσή του γνώρισε διεργασίες και αυτές πλούτισαν τη δημόσια ζωή με νέες εμπειρίες και ιδέες. Είμαστε το κόμμα που σφράγισε περισσότερο απ’ οποιοδήποτε άλλο τη Μεταπολιτευτική περίοδο με τις επιλογές του. Αυτή η πορεία δοκιμάστηκε από προκλήσεις που ευτυχώς αντιμετωπίστηκαν με κύριο όπλο την ικανότητα του ΠΑΣΟΚ να ανανεώνεται και να επικαιροποιεί την πολιτική του συλλαμβάνοντας τα μηνύματα των καιρών. Γι’ αυτό διατηρεί κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική ζωή.
Θα ανέφερα το 1989, τότε που με πολιτική συκοφαντία επιχειρήθηκε η διάλυση του ΠΑΣΟΚ. Ηταν μια κρίσιμη καμπή. Θα σημείωνα ακόμη το 1996, όπου η μετάβαση στη νέα ηγεσία συνδέθηκε με την προσπάθεια για τη διασφάλιση της ενότητας και τη διαχείριση κρίσιμων προβλημάτων σε όλα τα μέτωπα. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά... Η περίοδος αυτή δεν είναι μια κανονική πολιτική περίοδος και η κυβέρνηση είναι μια κυβέρνηση έκτακτης και επείγουσας ανάγκης.
Ναι, αλλά εδώ δεν αμφισβητούνται απλώς οι πολιτικές σας. Πολλοί φοβούνται ότι, ως πολιτικός οργανισμός, χάνετε την ψυχή σας...
Κρίνεται η «ψυχή» της Ελλάδας, δηλαδή να είναι μια αυτόνομη και κυρίαρχη χώρα. Αλλωστε, ποιου κόμματος η ψυχή μπορεί να μείνει άτρωτη και αλώβητη σε μια χώρα-έρμαιο των συνθηκών; Μία χώρα ηττημένη και τελικώς άψυχη; Κερδίζεις την ψυχή σου μόνο αν σωθεί η χώρα. Και η ψυχή του ΠΑΣΟΚ δεν βρίσκεται στον ιδεολογικό αναχωρητισμό και την προγραμματική νηστεία, αλλά στην προοδευτική πράξη. Ουδέποτε ως τώρα ευρέθη η χώρα σε τέτοιο πόλεμο. Και στον πόλεμο πας με όπλο, είτε είσαι δεξιός είτε είσαι αριστερός.
Επισημαίνω ότι το ΠΑΣΟΚ έχει αποδείξει, ιστορικά, ότι μπορεί να ασκεί διακυβέρνηση και ταυτοχρόνως να αντιπολιτεύεται τον εαυτό του. Ο υπουργός παίρνει μια ανάσα, σαν να τακτοποιεί τις σκέψεις του. Οταν του λέω, μάλιστα, ότι η δυνατότητα αυτή μοιάζει να έχει χαθεί, με αποτέλεσμα κοινωνικές ομάδες που ανδρώθηκαν μέσα στο ΠΑΣΟΚ να το αντιμετωπίζουν ως αντίπαλη δύναμη, δεν το συμμερίζεται και σημειώνει: «Το ΠΑΣΟΚ για όποιον δεν το γνωρίζει απ’ τα μέσα δίνει την εντύπωση ότι ζει με διχασμό. Κατά τη γνώμη μου, δεν πρόκειται γι’ αυτό. Η εξωτερίκευση της συνήθους εσωκομματικής διαπάλης, εμένα δεν με τρομάζει αφού ακουμπά στην πολυσυλλεκτικότητα του κόμματός μας, μέσω της κυρίαρχης παρουσίας του σ’ όλα τα μέτωπα της δημόσιας σφαίρας»]
Να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι; Στις συγκοινωνίες, οι συνδικαλιστές που πρωταγωνιστούν στις κινητοποιήσεις δεν ανήκουν στις παρατάξεις της Αριστεράς, αλλά στην ΠΑΣΚΕ...
Δεν θα ακούσετε από μένα λόγο αφοριστικό και απαξιωτικό για τους εργαζόμενους. Πιστεύω ότι τα στερεότυπα του συνδικαλισμού βρίσκονται σε αναντιστοιχία με την εποχή που μπήκαμε.
Εννοιες όπως η ποιότητα, η αξιολόγηση, ο έλεγχος ήρθαν για να μείνουν, όπως επίσης δεν γίνονται πλέον παραδεκτά αρνητικά οικονομικά μεγέθη που επιβαρύνουν το κοινωνικό σύνολο. Δεν κουνάμε το δάκτυλο στους εργαζόμενους, αντιθέτως, αλλά με λυπεί όταν και αυτοί χρησιμοποιούν τη γροθιά τους σε βάρος της ελληνικής κοινωνίας με άστοχες επιλογές. Θα 'λεγα πως πρέπει, πέρα από την άλλη πολιτική, να οικοδομήσουμε και μια άλλη αντίληψη. Αντί να κάνουμε το προσωπικό πρόβλημα εθνικό ζήτημα, να κάνουμε το εθνικό πρόβλημα προσωπικό ζήτημα του καθένα.
Πρακτικά, αυτό τι σημαίνει;
Κανένα ΠΑΣΟΚ και καμιά ΠΑΣΚΕ δεν μπορεί να μείνει απαθής απέναντι σε μία κρίση. Γιατί η κρίση δίνει την αφορμή για συζήτηση πολλών πραγμάτων. Αν αφήσουμε ανοιχτή την πόρτα για ιδιωτικοποιήσεις ζημιογόνων φορέων, τότε ακολουθούν απολύσεις. Στόχος μας λοιπόν είναι η εξυγίανση και η αναδιοργάνωση των φορέων ώστε να έχουν προοπτική και μαζί με αυτούς να αισθάνονται ασφαλείς και οι εργαζόμενοι. Σε αυτόν τον στόχο μόνο σύμμαχοι μπορεί να υπάρχουν.
Επιμένω στην εμφύλια διάσταση του πράγματος: Μη μου πείτε, κύριε Ρέππα, ότι δεν νιώθετε άβολα... Αλλο να συγκρούεσαι με τον Τζωρτζάτο των φορτηγών κι άλλο να έχεις απέναντί σου πρόσωπα που, πριν κάποια χρόνια, μπορεί και να καθοδηγούσατε. Χαμογελά. Ισως και να θυμάται τα χρόνια που υπήρξε «λοχαγός»... «Κύριε Μαχαίρα, νιώθω μεγάλη ευθύνη για το αποτέλεσμα», μου λέει. Δεν έχουμε απέναντί μας εχθρούς που πρέπει να νικήσουμε. Εχουμε ανθρώπους που αγωνιούν και θέλουμε να κάνουμε να αισθάνονται και αυτοί ασφαλείς. Οι σκιαμαχίες οδηγούν σε λάθος συγκρούσεις»]
Αν σας ζητούσα να γυρίσετε το ρολόι πίσω και να κοιτάξετε το παρελθόν του κόμματός σας, ποια πλευρά θα θέλατε να σβήσετε;
Οι αδύναμες πλευρές της πολιτικής πορείας μας είναι και αυτές κομμάτι της ιστορίας και όχι μόνο του ΠΑΣΟΚ. Αλλωστε τα λάθη μας και η συνακόλουθη λαϊκή απόρριψη, όταν εκδηλώθηκε μας έκανε να βελτιωνόμαστε και να ξανακερδίζουμε τη σχέση μας με τους πολίτες. Πολλά πράγματα όταν τα βλέπεις τώρα εκ των υστέρων, θα μπορούσαν να 'χαν γίνει αλλιώς. Σκεφτείτε όμως και πόσα θετικά θα μπορούσαν να μην είχαν επιτευχθεί αν σε κρίσιμες στιγμές δεν κυβερνούσε το ΠΑΣΟΚ. Ας αφήσουμε το έργο αυτό για τους ιστορικούς.
Εν πάση περιπτώσει, φαντάζομαι ότι κάποια στιγμή θα ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση εν σχέσει με το τι μπορεί να σημαίνει σήμερα στην Ελλάδα σοσιαλιστικό κόμμα και κεντροαριστερά.
Πολύ σωστά προσδιορίζετε τη συζήτηση με μια διπλή συνθήκη: το σήμερα και την Ελλάδα. Αλλωστε η σημερινή Ελλάδα με την κρίση που τη διατρέχει τροφοδοτεί με προβληματισμούς που τελικώς οδηγούν στις αντίστοιχες επιλογές και τις λύσεις. Τα ερεθίσματα της πραγματικότητας μας καλούν να αντιδράσουμε αναλόγως. Αν αυτό είτε το αγνοήσουμε είτε δεν το συλλαμβάνουμε θα 'μασταν μια κυβέρνηση για τον εαυτό της και όχι για τον τόπο. Αυτή λοιπόν η αναζήτηση είναι ανοικτή και είναι διαρκής.
Ναι, αλλά τι μπορεί να σημαίνει σήμερα σοσιαλισμός;
Πέρα από τις κλασικές αξίες και αρχές, θα 'λεγα πως το στοιχείο που οι σοσιαλιστές οφείλουν να αναγράφουν σε προτεραιότητα είναι η παραγωγή και η ανάπτυξη. Γιατί χρόνια τώρα μάθαμε να προτάσσουμε την αναδιανομή συχνά με δανεικά.
Πολλοί πιστεύουν ότι μία από τις παρενέργειες της κρίσης που κάποια στιγμή θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε, είναι ότι μετακινείται συνολικά προς τα δεξιά το πολιτικό εκκρεμές. Η πολιτική των κομμάτων εξουσίας μοιάζει πλέον να υπακούει μόνο στον πραγματισμό και να υποχωρεί οποιοδήποτε οραματικό στοιχείο.
Το σχόλιο είναι σωστό καταρχήν, όχι γιατί πριμοδοτούνται τα δεξιά κόμματα, αλλά γιατί τα αριστερά κόμματα δεν μπορούν να αγνοήσουν τη δύναμη της αγοράς. Ετσι, συχνά επιδιώκουν έναν συμφιλιωτικό διάλογο μαζί της με απώλειες ως προς την ανθρωπιστική διάσταση της πολιτικής τους. Το οραματικό στοιχείο υποχωρεί όταν στην κλίμακα των αξιών μιας κοινωνίας επικρατεί η δίψα της κατανάλωσης σε βάρος της πνευματικής αναζήτησης, όταν κυριαρχούν τα συμφέροντα και όχι οι αρχές, οι σκοπιμότητες και όχι οι κανόνες, οι αγορές και όχι οι κοινωνικές ανάγκες. Οι σοσιαλιστές είναι πραγματιστές στον βαθμό που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων.
Δεν σας ανησυχεί που σε μια στιγμή τόσο κρίσιμη για την Ευρώπη, η ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά δείχνει να επιστρέφει στον εθνοκεντρισμό και να μη διεκδικεί την ανάγκη της ενοποίησης;
Εχασε πολύτιμο χρόνο η Ευρώπη. Αν είχε προχωρήσει πέρα από τη Νομισματική Ενωση θα ήταν λιγότερο ευάλωτη στην κρίση. Την Ευρώπη τη χτυπούν και δικά της αγοραία δημιουργήματα. Η ευρωπαϊκή Αριστερά, παρά τις κατά καιρούς πρωτοβουλίες για το περιεχόμενο της προοδευτικής διακυβέρνησης, δείχνει συχνά αμυντική ως προς τον λόγο και μετέωρη ως προς τα εργαλεία που πρέπει να χρησιμοποιήσει. Τελικώς, τα σύνορα υφίστανται ανάμεσα στις χώρες και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς αφού και οι ψήφοι των πολιτών βρίσκονται εντός των συνόρων κάθε χώρας, άρα σε αυτό το πεδίο κάθε κόμμα αναζητά την ανανέωση των δυνάμεών του. Είναι εξαιρετικά θετικές οι πρωτοβουλίες του Ελληνα πρωθυπουργού που δίνει ευρωπαϊκή και μαζί προοδευτική διάσταση στη διαχείριση αυτής της κρίσης.
«Λεφτά πάντα υπάρχουν! Το θέμα είναι η διαχείριση»
Κύριε Ρέππα, μπορείτε να αποδεχτείτε το γεγονός ότι η σημερινή γενιά θα είναι η μόνη πιθανώς που θα ζήσει χειρότερα από τους γονείς της;
Η βελτίωση του κεκτημένου και όχι η αποδιάρθρωσή του είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Αυτός ο κίνδυνος είναι βασικός αν δεν αλλάξει κάτι τώρα, αν δηλαδή στα σχέδιά μας δεν παίρνουμε υπόψη τις ανάγκες της γενιάς που ακολουθεί. Από την άλλη, η σημερινή πολιτική για τον περιορισμό των ελλειμμάτων που οδηγούν στην εξυγίανση πιστεύω πως θέτει τη βάση για μια αναπτυξιακή πορεία μακράς πνοής και αυτό είναι μια θετική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
[ Συζητάμε για την κοινωνική οργή, που δείχνει να διογκώνεται. Δεν σας φοβίζει αυτό το κλίμα, τον ερωτώ. Ο Δημήτρης Ρέππας θεωρεί ότι «οι χώρες δεν κυβερνώνται και δεν πρoοδεύουν με υλικά οργής αλλά με πολιτικό πρόγραμμα». Οπως λέει, «η οργή δεν είναι καν αντιπολίτευση, είναι μάλλον δήλωση αδυναμίας και παραίτησης από τον αγώνα για υπέρβαση της κρίσης. Ποιος θα ήθελε τέτοιο κλίμα, ποιoς θα 'θελε να θίξει λαϊκά συμφέροντα και να ξεβολέψει τους πολίτες;». Αλλάζω θέμα, αλλά με κόβει... «Και κοιτάξτε», μου λέει, καθώς επανέρχεται. «Το χειρότερο όλων είναι η ενθάρρυνση της ανομίας που σε κάποιες περιπτώσεις τείνει να πάρει τη μορφή πολιτικής γραμμής»].
Προσέξτε το οξύμωρο: το συγκεκριμένο κομματικό σύστημα οδήγησε τον τόπο σε κρίση. Κι έρχεται τώρα το ίδιο σύστημα να εγγυηθεί την εξυγίανση. Γιατί να το εμπιστευτεί ο πολίτης;
Ας μη συγχέουμε το πολιτικό προσωπικό με τα πολιτικά κόμματα. Είναι θετικός παράγοντας σε μια κοινωνία η λειτουργία θεσμικών παραδοσιακών κομμάτων με μακρά ιστορία. Αυτό προσθέτει στη δημοκρατική σταθερότητα. Εξίσου θετική και αναγκαία είναι η ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού και αυτό, όπως έχει δείξει η πρόσφατη ιστορία, επιτυγχάνεται σε υψηλά ποσοστά από βουλή σε βουλή με την ψήφο του λαού.
Για να επανιδρυθεί το πολιτικό σύστημα απαιτούνται συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Μπορείτε να τις αναλάβετε; Εδώ η μισή και πλέον Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ ψιθυρίζει ότι ο εκλογικός νόμος που δεσμευτήκατε να φέρετε κινείται σε λάθος κατεύθυνση.
Σε έναν χρόνο έχουν γίνει σε ορισμένους τομείς όσα δεν έγιναν επί δεκαετίες.
Η κυβέρνηση έχει κάνει τη χρησιμότερη επιλογή που είναι εμφανής, ασκεί πολιτική για τη χώρα και την κοινωνία και όχι για τις εντυπώσεις και για ψήφους. Αν είναι να «πέσουμε» στη δίνη του πολιτικού κόστους, είναι προτιμότερο από το να αφεθεί η Ελλάδα εκτεθειμένη να πέσει θύμα στον κανιβαλισμό των αγορών και της κρίσης.
Το σχέδιό μας εξελίσσεται και κάθε πρωτοβουλία αναλαμβάνεται στη σωστή στιγμή. Το ίδιο και ο εκλογικός νόμος, που, άλλωστε, αποτελεί προγραμματική δέσμευσή μας.
[ Του θυμίζω ότι πρόσφατα πρότεινε να μειωθούν οι βουλευτές σε 200. Θα συμφωνούσε, άραγε, και να μην ασκούν καθήκοντα διακυβέρνησης; Ο υπουργός Υποδομών δεν απορρίπτει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. «Δεν είμαι καθόλου αρνητικός», λέει. Προσθέτει, ωστόσο, ότι μια τέτοια εξέλιξη συναρτάται με πολιτειακού χαρακτήρα αλλαγές, όπως είναι η μετατόπιση σε ένα μοντέλο της Προεδρικής Δημοκρατίας, που υπογραμμίζει πως δεν τον βρίσκουν σύμφωνο. «Θα 'λεγα», τονίζει, «πως μια κυβέρνηση την απαρτίζουν οι καλύτεροι κατά την κρίση του έχοντος την ευθύνη και την αρμοδιότητα να τη συγκροτεί πρωθυπουργού, είτε αυτοί είναι βουλευτές είτε όχι». ]
Θα επανέλθω στα της οικονομίας: η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους αναβιώνει. Αν το περίφημο «κούρεμα» των ομολόγων δεν αφορούσε μόνο τα ελληνικά ομόλογα, αλλά τα ομόλογα όλων των χωρών που πιέζει η κρίση του χρέους, θα το συζητούσατε;
Κάθε συζήτηση με υποθετικούς και μελλοντολογικούς όρους μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες. Η Ελλάδα είναι μόνο ένα μέρος και σχετικά μικρό της ευρωπαϊκής κρίσης. Οι ηγεσίες στην Ευρώπη, αν δεν αποκτήσουν σαφές σχέδιο και δεν δράσουν αμέσως, αν δεν πείσουν δηλαδή για τη βούληση της Ευρώπης να θωρακίσει τα συμφέροντά της, τότε αυτό που είπατε, αλλά όχι μόνο, θα βρεθεί εκ των πραγμάτων στο μενού των επιλογών ακόμη και για τους πιο ισχυρούς οικονομικούς εταίρους της Ευρώπης.
Η πιο δημοφιλής ρητορική των ημερών είναι η ρητορική της ανάπτυξης. Ανάπτυξη, ωστόσο, χωρίς χρήματα, έστω και δανεικά, δεν νοείται παγκοσμίως. Τελικά, υπάρχουν λεφτά, κύριε Ρέππα;
Χωρίς ισχυρή παραγωγική βάση, χωρίς την αύξηση του πλούτου, δεν υπάρχει περιθώριο αναδιανεμητικής πολιτικής και επέκτασης του κοινωνικού κράτους. Είναι σωστό ακόμη και σε καιρούς ελλειμμάτων να εφαρμόζεις επενδυτικό πρόγραμμα που μπορεί προσωρινά να επιβαρύνει τους δημοσιονομικούς δείκτες, αλλά οδηγεί σε μεταστροφή της πορείας της χώρας από την ύφεση στην ανάπτυξη.
Οι πόροι από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων μαζί με τις δανειακές εισροές από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για συγκεκριμένα προγράμματα αποτελούν εργαλεία επιλογής με τη σύμπραξη και ιδιωτικών κεφαλαίων.
Τελικώς λεφτά πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν -άλλοτε περισσότερα και άλλοτε λιγότερα-, το θέμα είναι η διαχείρισή τους με γνώμονα το γενικό συμφέρον και η μέγιστη αξιοποίησή τους.
Μια τελευταία ερώτηση: βρίσκεστε ενάμιση χρόνο τώρα στην εξουσία. Και η αλήθεια είναι ότι κληθήκατε να διαχειριστείτε μία κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Σας ικανοποιεί το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των μελών της κυβέρνησης; Για να το ερωτήσω με όρους... ΟΣΕ, είστε όλοι επί ίσοις όροις στο τρένο ή κάποιοι σπρώχνουν και κάποιοι απλώς ταξιδεύουν;
Αυτή η κυβέρνηση έχει την ευθύνη της χώρας σε μια εξαιρετική ιστορική συγκυρία. Το ατυχές της κρίσης μπορεί να μετατραπεί σε προνόμιο, με την επίτευξη των στόχων που οδηγούν στον τερματισμό της. Κάθε υπουργός στον τομέα του αντιμετωπίζει μεγάλες και μικρές προκλήσεις καθημερινά.
Σημασία έχει η συνολική επιτυχία και αυτή δεν μπορεί παρά να προκύψει ως αποτέλεσμα συνεργασίας. Είμαστε στην ίδια βάρκα και οφείλουμε να «τραβούμε κουπί» όλοι στην ίδια κατεύθυνση, για να απαντήσω και εγώ στην ερώτησή σας με μία εικόνα.
Κυρίως να λύνουμε τα προβλήματα ώστε η χώρα να προχωρεί και να μην κυριαρχήσει μια αίσθηση ματαιότητας στον κόσμο σαν να τραβάμε κουπί σε δεμένη βάρκα. Ασφαλώς πάντα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης, αυτή η κυβέρνηση, όμως, έχει πετύχει υψηλό βαθμό ομοιογένειας και αυτό είναι καλό όχι απλώς για την ίδια αλλά και για τη χώρα.
ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου