ΕΤΣΙ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΑΝ ΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ...

Ρεπορτάζ : Δήμητρα Ευθυμιάδου
(από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία)

Μίζες, υπερτιμολογήσεις, αυξήσεις δαπανών χωρίς προηγούμενο, σπατάλες, νοσοκομεία χωρίς προϋπολογισμό και έλεγχο, αλλά και κακοδιαχείριση: αυτή είναι η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα το ΕΣΥ. Υπολογίζεται μάλιστα ότι το 30% των συνολικών δαπανών στον χώρο της υγείας είναι σπατάλες που οφείλονται στην κακοδιοίκηση, στην αναχρονιστική διαχείριση, τη... διαφθορά και την κακή ιατρική, ενώ μόνο οι μίζες στις αγορές ειδικού υλικού εκτιμώνται ότι φθάνουν επίσης στο 30%. Οι υπερτιμολογήσεις σε ιατρικές συσκευές αγγίζουν και το 500%.
Την ώρα λοιπόν που ο Ελληνας καλείται να σφίξει το ζωνάρι, κάποιοι στα νοσοκομεία πλουτίζουν ανεξέλεγκτα, όπως προκύπτει από μεγάλη έρευνα που πραγματοποίησε σε 26 νοσοκομεία της Αττικής το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επικεφαλής τον καθηγητή Γ. Τούντα.
Χρέη 6,2 δισ. ευρώ
Είναι η πρώτη φορά που έρευνα καταγράφει όλες τις αυξήσεις των δαπανών ανά νοσοκομείο και υλικό για ένα διάστημα τεσσάρων ετών, οι οποίες οδήγησαν τελικά σε χρέη που σήμερα αγγίζουν τα 6,2 δισ. ευρώ.
Υπάρχουν περιπτώσεις νοσοκομείων όπου οι ερευνητές εντόπισαν αύξηση σε αγορές ακόμη και πάνω από 3.000%. Χρειάστηκε ορισμένες φορές να επανεξετάσουν τα στοιχεία διερευνώντας αν υπήρχε λάθος. Δυστυχώς όμως τα δεδομένα ήταν ακριβή.
Οι μεγαλύτερες σπατάλες, με βάση τον μέσο όρο αύξησης των δαπανών και στα 26 νοσοκομεία, καταγράφηκαν στην κατηγορία «λοιπά είδη» (λειτουργικές δαπάνες εκτός μισθοδοσίας, όπως φύλαξη, καθαριότητα, πλύση ιματισμού, διανομή γευμάτων, εκπαίδευση, οδοιπορικά κ.λπ.) με μέσο όρο αύξησης 118,3%.
Ακολουθεί το ορθοπεδικό υλικό με 71,5%, τα αντιδραστήρια με 56,79%, τα φάρμακα με 46,81% και τέλος το υγειονομικό υλικό με 31,11%.
Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι:
1 Ο «Ευαγγελισμός» εμφανίζεται να έχει αυξήσει τις λειτουργικές του δαπάνες («λοιπά είδη») κατά 3.376,32% από το 2005 έως και το 2008. Το 2005, οπότε πιθανότατα δεν γινόταν καμία ουσιαστική καταγραφή των εξόδων, φαίνεται να δαπάνησε 708.000 ευρώ, το 2006 ξόδεψε 14,3 εκατ. ευρώ, το 2007 17,9 εκατ. ευρώ και το 2008 24,6 εκατ. ευρώ.
Στην αντίστοιχη κατηγορία των λειτουργικών εξόδων το Οφθαλμιατρείο παρουσιάζει μια αύξηση 991,25%, η «Παμμακάριστος» 587,6% και το «Ιπποκράτειο» 513,3%.
2 Στις αγορές ορθοπεδικού υλικού, ενώ θα περίμενε κανείς το κατ' εξοχήν νοσοκομείο ατυχημάτων ΚΑΤ να έχει τις μεγαλύτερες αυξήσεις, τελικά ο «Ευαγγελισμός» αποδεικνύεται πρωταθλητής, με αύξηση 136,9%. Το ίδιο και το ογκολογικό νοσοκομείο «Αγιος Σάββας», που παρουσιάζει αύξηση 127,5%.
3 Οι αυξήσεις στις αγορές αντιδραστηρίων προκαλούν επίσης εντύπωση, έστω κι αν θεωρήσει κανείς ότι στα δημόσια νοσοκομεία προστέθηκε ο μοριακός έλεγχος του αίματος. Ειδικότερα το νοσοκομείο «Αμαλία Φλέμινγκ» παρουσιάζει αύξηση 142,4%, το «Λαϊκό» 140,3%, το «Ανδρέας Συγγρός» 119,1% και το «Σωτηρία» 113%.
4 Τα φάρμακα, παρ' ότι θα εκτιμούσε κανείς πως αποτελούν το υπ' αριθμόν ένα κόστος για τα νοσοκομεία, δεν εμφανίζουν τεράστιες αυξήσεις, με κάποιες εξαιρέσεις βέβαια. Το Οφθαλμιατρείο αύξησε τις δαπάνες του για φαρμακευτικό υλικό κατά 1.170,1%, το «Ανδρέας Συγγρός» κατά 83%, το «Ιπποκράτειο» κατά 71,3% και το «Αγία Ολγα» κατά 66,2%.
5 Πιο πολλές ανάγκες ακόμη και από το μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας φαίνεται πως έχει το μικρό νοσοκομείο «Αγία Ολγα», αλλιώς πώς να εξηγήσει κανείς ότι αύξησε τις δαπάνες του για υγειονομικό υλικό κατά 115,8% σε σύγκριση με τον «Ευαγγελισμό», που παρουσιάζει 39,5%; Πολυέξοδος και ο «Αγιος Σάββας» με 72,63% και το «Λαϊκό» με 61,1%. «Η συνολική αύξηση στα διάφορα είδη που προμηθεύονται τα νοσοκομεία οφείλονται σε σπατάλη στις ποσότητες ή σε υπερτιμολόγηση των ειδών (πλην φαρμάκων για τα οποία ισχύει διατίμηση), καθώς αφ' ενός δεν αυξήθηκε ο όγκος των παρεχόμενων φροντίδων και αφ' ετέρου μπορούμε να υποθέσουμε πως σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα δεν αναμένεται ραγδαία αλλαγή του είδους των περιστατικών που αντιμετωπίστηκαν στα νοσοκομεία» εξηγεί ο Κ. Σουλιώτης, λέκτωρ πολιτικής υγείας και ένας εκ των ερευνητών.
Οι διοικητές των νοσοκομείων σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται να έχουν άγνοια για τις σπατάλες, είτε γιατί η καταχώριση των στοιχείων γινόταν από τις υπηρεσίες, είτε γιατί όλα μοιάζουν νομότυπα.
Ο πρώην διοικητής του «Ιπποκρατείου» Δ. Βανδώρος, που υπηρετούσε στο νοσοκομείο την επίμαχη περίοδο, εξηγεί: «Πρόκειται για αναντιστοιχία μεταξύ των τεσσάρων χρόνων, διότι φαίνεται πως προσμετρήθηκαν διαφορετικά υλικά. Σήμερα όμως δεν έχω πρόσβαση στα στοιχεία για να τα ελέγξω. Σε ό,τι αφορά τα φάρμακα, εκτιμώ πως αιτία είναι η αύξηση των τιμών τους και ιδίως η αύξηση των κυτταροστατικών φαρμάκων των καρκινοπαθών».
Η Αλεξάνδρα Δρε, διοικήτρια του Οφθαλμιατρείου, όπου καταγράφεται αύξηση πάνω από 1.170% στα φάρμακα και 991% στα «λοιπά είδη», αναφέρει: «Υπάρχει ένα ειδικό φάρμακο για συγκεκριμένες παθήσεις, το οποίο έχει υψηλή τιμή και χρησιμοποιείται και για πρόσθετες παθήσεις και το οποίο ξεκινήσαμε να το χορηγούμε. Ομως εισπράττουμε τα έξοδα από τα ασφαλιστικά ταμεία εφόσον ανταποκρινόμαστε σε όλα τα δικαιολογητικά που απαιτούνται. Σε ό,τι αφορά τα λειτουργικά έξοδα, αυξήθηκαν επειδή βρισκόμασταν σε μια ανακατασκευή και χρειαζόμασταν επιπρόσθετη φρούρηση, ενώ υπήρχε διασπορά διαφόρων τμημάτων του νοσοκομείου σε άλλα κτίρια».
Ο τότε διοικητής του «Σωτηρία», Γ. Μυλωνάκης, επισημαίνει για τις τεράστιες αυξήσεις στις αγορές των αντιδραστηρίων: «Είχε αυξηθεί η κίνηση στο νοσοκομείο, διότι είχαμε φτιάξει νέα εργαστήρια, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί ο φόρτος εργασίας. Το "Σωτηρία" ήταν τριτοκοσμικό το 2006 και πλέον είναι ανθρώπινο. Οφείλεται στην πραγματική αύξηση των πολιτών και των ασθενών που το επισκέπτονται».
Οι μεγάλες αυξήσεις στις δαπάνες των ορθοπεδικών ειδών στον «Αγιο Σάββα» οφείλονται κατά τον διοικητή του νοσοκομείου, Γ. Δημάρατο, σε νέα υλικά και μεθόδους που χρησιμοποιούνται στο νοσοκομείο, για καλύτερη παροχή υπηρεσιών λόγω της φύσης της αρρώστιας.
Αλλά ο ίδιος εντοπίζει λάθη στην καταγραφή των στοιχείων: «Το 2008 χρεώνονται όλα τα είδη που χορηγούνται στους ασθενείς και γι' αυτό διαφαίνεται μεγάλη αύξηση, ενώ το 2006 και το 2007 δεν περιλαμβάνονται όλα τα είδη».
Το μικρό νοσοκομείο «Ελπίς» εμφανίζει αύξηση 450% στα «λοιπά είδη». Ο τότε διοικητής, Κ. Ντακούλης, υπογραμμίζει: «Τη στιγμή που κάναμε αυτές τις αγορές ήταν όλες αιτιολογημένες. Ολα έγιναν νόμιμα και καμία απόφαση δεν πάρθηκε μόνο με την υπογραφή του διοικητού αλλά και με τις εγκρίσεις του Δ.Σ.».
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Τίτλος: «Σπατάλες στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας».
Φορέας υλοποίησης: Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, συνεργαζόμενο με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.
Επικεφαλής: Γιάννης Τούντας, αν καθηγητής κοινωνικής ιατρικής και πρόεδρος της Παγκόσμιας Ενωσης Νοσοκομείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας.
Ομάδα μελέτης: Μαίρη Γείτονα, επίκουρος καθηγήτρια οικονομικών της υγείας, Κυριάκος Σουλιώτης, λέκτωρ πολιτικής υγείας, και η Ολγα Σίσκου, διδάκτωρ οργάνωσης και διοίκησης υπηρεσιών υγείας.
Χρόνος και τόπος: Ολοκλήρωση της έρευνας, Μάρτιος 2010, περίοδος εξέτασης: 4 έτη, από 2005 έως και 2008. Η έρευνα έγινε σε 26 νοσοκομεία της Αττικής.